Tarih

Adem-i Merkeziyetçilik Nedir? Savunucuları Kimdir?

Osmanlı Devleti için 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyıl felaketlerle, toprak kayıpları ve ekonomik sıkıntılarla geçen uzun bir asır olmuştu. Bu dönemde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumdan kurtulmak adına pek çok düzenleme ve iyileştirmeler yapılmış, Fransız İhtilali’nin yaydığı etkileri zayıflatmak adına idari açıdan yine pek çok yeniliklere başvurulmuştur. Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engellemek adına da yine pek çok fikir akımı ortaya atılmış ve bu fikir akımları bazı çevreler tarafından onay alıp kabul görmüştür. Bu fikir akımlarından biri de Adem-i Merkeziyetçiliktir. Peki Adem-i Merkeziyetçilik nedir? Adem-i Merkeziyetçilik nasıl ortaya çıkmıştır? Adem-i Merkeziyetçilik ilkesinin özellikleri nelerdir? Adem-i Merkeziyetçilik fikrinin savunucuları kimlerdir? İşte kısaca Adem-i Merkeziyetçilik.

Adem-i Merkeziyetçilik Nedir?

İdari anlamda ülke yönetimindeki görev, yetki ve sorumlulukların merkezi hükümet tarafından mahalli idarelere, yerel ya da bölgesel yönetimlere verilmesi ve de bu uygulama çerçevesindeki görev, yetki ve sorumlulukların gerektiği durumlarda hükümet tarafından tek taraflı olarak geri alınması gerektiğini savunan bir görüş olan Adem-i Merkeziyetçilik, özellikle II. Meşrutiyet Dönemi’nin ünlü isimlerinden Prens Sabahattin ile destek bulmuş ve taraftar toplamıştır.

Prens Sabahattin

Söz konusu Osmanlı’yı dağılmaktan kurtarmak üzerine ortaya atılan Adem-i Merkeziyetçilik fikrine göre ülkede yapılacak olan tüm reform, ıslahat, yenilik ve iyileştirmeler ülkede yaşayan herkesi kapsayıcı bir özellikte olacak. Öte yandan yine bu sisteme göre devlet, söz konusu ıslahat ve iyileştirmeleri yaparken bireyin hür seçimine, bireysellik ilkesine ve hür teşebbüsüne saygı duyacaktı.

Adem-i Merkeziyetçilik fikrinin ortaya attığı bir diğer önemli nokta ise belediye ve vilayetlerin meclisinde bulunan üyelerin yönetime doğrudan katkı vermesi ve yönetimde söz sahibi olması; azınlık haklarının da nüfusa göre temsil edilmesini öngörüyordu.

Bir nevi Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, devleti dağılmaktan kurtarmak için ortaya atılan bu fikir, siyasi ve ekonomik anlamda liberal bir politika benimsemiştir. Hür teşebbüsün önünün açılması ve devletin azınlıklar da dahil olmak üzere ülkede yaşayan diğer milletlere de temsil etme ve belirleme hakkını vermiştir.

Adem-i Merkeziyetçilik Fikrinin Savunucuları

1-) Ahrar Fırkası
2-) Prens Sabahattin

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.