Azonal (Taşınmış) Topraklar Nedir?
Akarsular, buzullar, rüzgarlar gibi dış kuvvetler tarafından aşındırılarak taşınan malzemelerin birikmesiyle oluşan topraklara azonal yani “taşınmış” toprak denir. Bu topraklarda “horizonlaşma” yoktur. Azonal toprak çeşitleri, alüvyal toprak, kolüvyal toprak, lösler, morenler ben regosoller olmak üzere 5 çeşittir.
a. Alüvyal Topraklar
Akarsular tarafından taşınan kil, kum, çakıl gibi maddelerin birikmesiyle oluşan topraklardır. Mineral ve organik madde bakımından zengin olan bu topraklar verimli oldukları için üzerinde tarım faaliyetleri yoğun olarak yapılmaktadır. Örneğin ülkemizdeki Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin birleşerek Akdeniz’e döküldükleri yer olan Çukurova, Türkiye’nin ambarıdır.
b. Kolüvyal Topraklar
Dağ yamaçları boyunca fiziksel parçalanma sonucu ayrışan materyallerin yağmur ve sel suları ile taşınarak eğimin azaldığı dağların etek kısımlarında birikmesiyle oluşan topraklara “kolüvyal” toprak denir.
c. Lösler
Kurak coğrafyalarda rüzgarın taşıyıp biriktirdiği materyeller ile oluşan topraklardır.
d. Morenler
Buzullar tarafından taşınan malzemelerin buzulların eridiği yerlerde birikmesiyle oluşur.
e. Regosoller
Dağ eteklerinde biriken kum boyutundaki malzemeler ile akarsuların biriktirdiği kum depoları ve volkanlardan çıkan kum boyutundaki malzemeler üzerinde gelişen topraklardır.
Not: Taşınmış topraklar, dış kuvvetler tarafından oluşturuldukları için bulundukları alanlardaki anakaya ve iklim özellikleri hakkında bilgi vermezler.
Not: Bir yörede yağışın fazla olması toprakların A katmanındaki materyallerin yıkanarak B katmanında birikmesine neden olur. Bu nedenle bol yağışlı yerlerdeki topraklar tuz, kireç ve humus bakımından oldukça fakirdirler.
