Eleştiri Sanatı

Eleştirinin dozajını iyi ayarlamak gerekiyor. Dozajı ayarlanmamış bir eleştirinin beklenilmeyen sonuçlara gebe olacağını bilmekte fayda var. Zira ülkemizde çoğu edebiyatçı ve ünlü, kendisine yöneltilen eleştiriler yüzünden kariyerleri engellenmiş, başarıları örselenmiştir. Eleştiriye bir sanat gibi bakmak gerekir. Eleştiri sanatı nedir?

Eleştiri bir sanattır. Bu sanatı icra edenlerin de sanatın usulüne göre hareket etmesi gerekir. Eleştiriyi sanat yapan en önemli unsur, eleştirinin yönünü ve miktarını ayarlamak gerekir. Eleştirmenlerin bir kuyumcu titizliği ve güvercin temkini ile işlerini yapmaları gerekir. Zira herkesin eleştiriye açık yönleri yoktur. Herkes kısaca eleştiriyi kaldıracak bir fıtratta değil.

Eleştiri yaparken, eleştirilen kişinin tek bir yönüne bakmamak gerekir. Örneğin başarılı bir sanatçı komünist diye onu yerden yere vurmanın ne anlamı var? Biz sanatçının sadece sanatçılık yönüne söz söyleme hakkına sahibiz. Ülkemizde böyle örneklerin epey fazla olduğunu görüyoruz.

Linç kültürü adını verebileceğimiz bu eleştiri akımı, yere düşeni ya da tökezleyeni hazır yere düşmüşken eleştirmek, eleştiri yaparken de işin suyunu çıkarmaktır. Ülkemizde bu tip eleştirmenlerin nüfusu oldukça fazla. Yeter ki birisi yere düşmesin.

Eleştiri oklarının hedefini, kişilere değil yönlere atmak gerekir. Örneğin bir futbolcuyu gece hayatıyla eleştirmek yerine orta sahada kaybettiği bir top yüzünden eleştirmek gerekir. Ha evet, gece hayatı futbolcuyu olumsuz etkiliyorsa top kaybının eleştirisini gece hayatına bağlamak makul bir eleştiri olacaktır.

Tıpkı siyasette olduğu gibi eleştiri, dozunda olmadığı müddetçe içinde birtakım riskleri barındırabilir. Siyasette eleştirinin yeri muhalefettir. Muhalefet, yapılana her şeye değil yapılmayan her şeye karşı çıkmaktır.

Siyaset iyi eleştirinin terazi ölçüsünü iyi anlamak için oldukça iyi bir zemin. Eleştirilerin hedefine baktığınızda sağlam argümanlar ve hedefte sadece bir kişilik yoksa o eleştiriyi makul bir eleştiri olarak görebilirsiniz.

Eleştirilerin dozajının iyi ayarlanmaması, eleştirilem kişilerin kariyeri ve başarısını olumsuz yönde etkileyen örneklerle dolu.

Sadece kendi kişisel zevklerine ve ideolojisine uymadığı için bir kişiyi ve o kişinin bir yönünü eleştirmesi, bir haklılıktan ve tercihten öte zavallılıktır. Eleştiriyi bir sabah olarak görmek, eleştiri yaparken de bir sanatçı gibi davranmak gerekir. Kısa tabirle biraz rasyonel olmalı insan.