İki Uçlu Arbitraj Nedir?

İki uçlu arbitraj terimini açıklamadan önce kısaca arbitrajın ne olduğundan bahsetmek istiyorum. Arbitraj, iki pazarda herhangi bir enstrümanın fiyat farklılıklarından elde edilen kârın piyasalar denge durumuna ulaşana kadar sağlanmasıdır. Bu kârın sadece bir döviz veya hisse senedi cinsinden olması gerekmez, bir ürün ile de arbitraj sağlayabilirsiniz. Konuyu fazla dağıtmadan kısa bir örnek vererek konumuza başlayalım. Mahallenizdeki pazarda elmanın kilosu 1 TL’den satılır iken diğer ilçedeki pazarda 3 TL’den talep görmeye başlıyor. Sizin yapmanız gereken tek şey mahallenizdeki pazardan elmayı alıp daha pahalı fiyattan talep gören pazara götürüp satmak. Döviz arbitrajı, faiz arbitrajı ve birazdan bahsedeceğimiz yer arbitrajı(iki uçlu arbitraj) için tamamiyle aynı mantık geçerli olacaktır.

İnternetten ürünleri daha ucuz fiyata bir siteden bulup online pazar-yeri uygulamalarında kendi dükkanınıza eklemeniz de bir arbitraj sayılır. Arada yaptığınız tek şey arz-talep dengesi oluşana kadar ikinci pazarda ürünleri kendi kazancınız ile satmaya devam etmektir. Buna da ürün arbitrajı denir.

Arbitrajın ne olduğunu temel mantık olarak anladıysak, ”İki uçlu arbitraj nedir?’‘ sorusuna cevap verebiliriz. Bu terim İngilizce’de ‘two-point arbitrage’ olarak geçmekte ya da yer arbitrajı olarak bazı kaynaklarda kullanılmaktadır.

İki uçlu veya yer arbitrajı denmesinin sebebi, sadece iki yerel pazardaki fiyat farklarından faydalanıp birinden al, diğerine sat ve kâr elde et mantığıyla çalışmaktadır. Döviz arbitrajının bir çeşididir.

Dünya piyasaları üzerindeki tüm döviz piyasaları arz ve talebe göre dengelendiğinden. Diğer bir deyişle dolar şu kadar olsun, euro bu fiyattan olsun değeri budur. Şeklinde bir kurum tarafından belirlenmediğinden dolayı. Fiyatı daima alıcılar ve satıcılar belirler. İşte tam bu noktada arbitraj imkanı doğmuş olur. Çünkü Hong Kong piyasalarında TL’nin (₺) Almanya’dan daha değerli olması arbitraj imkanı doğurur ve piyasa tamamen dengelenene kadar azalan arbitraj imkanıyla yatırım sunar. Farklar çok ufak olacağından büyük meblalar ile işlem yapılması gerekir ki kazanç elde edilebilsin. Fakat kaybetme riskiniz çok düşük olduğu için milyonlarca dolarla bile arbitraj yapmayı göze alabilirseniz. Defalarca söylediğimiz gibi piyasa buna izin veriyorsa yani açık fazlaysa.

Peki bu farkları nasıl takip edeceğiz? Yer arbitrajı yapmak için imkanlar malesef artık çok kısıtlı. Bunun sebebi teknolojinin gelişmesiyle beraber bu kadar düşük riski ve kolay mantığı olan şeyleri yeni yazılımların takip ederek işlem yapabilmesi. Milisaniyelerle işlem yapabilen yazılımlar denge durumuna çok kısa sürelerde ulaştırarak kazanç imkanını fazlasıyla kısıtlamış oluyor. Manuel olarak sizin ekranlardan takip edip; ‘Aa diğer piyasada TL daha değerli bir işlem ile para kazanayım.’ diyene kadar yazılımlar o açığı kapatmış olacaktır. Bu yazılımı kullananlar da tabii ki gerçek kişiler olduğu için imkanlar zorlaşmış olsa da buradan parayı elde etmiş oluyorlar.

Bu kavram bir nevi ticaret olarak aklınızda canlanabilir. Teorik olarak evet fakat daha spesifik bir işlem ve çok daha düşük risk olduğu için o kavrama pek karıştırmamak gerekir.