Eğitim

Tropikal Rüzgarlar Nedir? Özellikleri Nelerdir? Türleri Nelerdir?

Daha önceki yazılarımızda rüzgarlardan, rüzgarların hızını ve yönünü etkileyen faktörlerden, soğuk yerel rüzgarlardan ve sürekli rüzgarlardan bahsetmiştik. Bu yazımızda da kısaca Tropikal Rüzgarlardan, bir başka ifadeyle Siklonlardan bahsedeceğiz. Tropikal Rüzgarlar nedir? Özellikleri ve türleri nelerdir? Hangi yer ve bölgelerde görülür? 

Tropikal Rüzgarlar konusuna değinmeden önce Rüzgarlar hakkında genel bir bilgi edinmekte fayda var. 

1. Sürekli Rüzgarlar

  • Alizeler
  • Batı Rüzgarları
  • Kutup Rüzgarları

2. Mevsimlik Rüzgarlar

  • Yaz Musonları
  • Kış Musonları

3. Yerel Rüzgarlar

a. Meltemler

  • Deniz-Kara Meltemleri
  • Dağ-Vadi Meltemleri

b. Sıcak Yerel Rüzgarlar

  •  Fön
  • Sirokko
  • Hamsin

c. Soğuk Yerel Rüzgarlar

  • Mistral
  • Krivetz
  • Bora

d. Tropikal Rüzgarlar

  • Kasırga  
  • Tayfun
  • Harikeyn
  • Tomado
  • Hortum

Görüldüğü üzere tropikal rüzgarlar, yerel rüzgarların bir alt dalıdır. Bu yazımızda kısaca tropikal rüzgarlardan bahsedeceğiz. 

Tropikal Rüzgarlar Nedir? 

Tropikal Rüzgarlar, bir başka ifadeyle Siklonlar. Tropikal bölgelerde sabit-durgun karakterdeki hava kütlelerinde dengenin bozulması nedeniyle havanın ani bir şekilde dikey yükselmesi ile sonuçlanan hava olaylarına denmektedir. Söz konusu dengenin bozulmasında etkili olan en önemli faktör, havadaki nem ve sıcaklık miktarının artış göstermesidir. Dikey bir yönde yükselen hava kütlesi, çevreden merkeze gelen hava kütleleri tarafından da beslenir. Hava kütlelerinin hareketi ise “merkez-kaç” kuvvetinin etkisiyle sarmal bir hareket izleyerek merkeze doğru bir istikamet çizer. Mevzubahis bu hareket, çok hızlı fırtınalar şeklinde beliren rüzgarlar şekilde meydana gelir ve gelişir. 

Hindistan’da çok önceden beridir kullanılan bir terim olan “siklon” aynı zamanda Dünyanın her bir bölgesinde aynı biçimde oluşan hava hareketleri için de kullanılmıştır. Tropikal Rüzgarlara;

1. Hint Okyanusunda: Siklon

2. Büyük Okyanusta: Tayfun 

3. Meksika Körfezinde: Harikeyn (Huricane) 

4. Güney Amerika’da: Tornado

5. Filipinler’de: Baguio

6. Avustralya’da: Willy Willy 

İsmi verilmektedir. Saatteki hızı zaman zaman 160 kilometreden fazla olan Tropikal Rüzgarlar, etkili oldukları bölgelerde çok büyük yıkımlara, ekonomik hasara, can ve mal kaybına, tarım alanlarının yok olmasına neden olmaktadır. Etkileri, güçlü yağmurlarla daha da artar ve alçak arazileri sular basar. Kıyı kesimlerde ise kuvvetli rüzgar ve dalgaların etkisi sonucunda deniz yüzeyi 2 ile 3 metre kalkabilir. Örneğin geçmişte böyle bir fırtınaya kapılan bir ağır kruvazör (savaş gemisi türü) ortadan ikiye bölünmüştür. 

Hortumlar, sıcak ve nemli bir hava kütlesinin üstüne soğuk ve kuru karakterde bir havanın gelmesiyle meydana gelir. Tornado veya hortumlar, sarmal şeklinde ve çok etkili, kuvvetli konveksiyonel hareketle bir hava kütlesinin merkezinde meydana gelen rüzgarlara denir. Bu rüzgar türü, tropikal siklonlara nazaran daha çok küçük ve dar alanlı olsalar da dünyadaki bilinen en güçlü ve en yıkıcı fırtınalardır. Genellikle hortumun yakınlarında rüzgar hızı, saatte 500-700 kilometreyi; dikey yönde akımların ise saate 350 kilometreyi bulduğu tahmin ediliyor. 

Böylesine güçlü bir hava akımı, ağaçları yerlerinden söküp atabilir, evleri yıkabilir. Daha sonra dikey hava hareketi ise yıkılanları havaya uçurur. Bu olay genellikle 1 veya 2 saat sürmektedir. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.