Yabancı Okullar Meselesi Nedir? Nasıl Çözüldü?

Türkiye Cumhuriyeti’nin 1923-1932 yılları arasında Türk dış politikasında ”yabancı okullar meselesi” önemli bir yer tutar. Bu dönemde Türk dış politikasının en önemli sorunları arasında Yunanistan ile mübadele; İngiltere ile Musul meselesi, başta Fransa olmak üzere ise ”yabancı okullar meselesi” yer alıyordu. Daha önceki yazılarımızda 1923-1932 arası Türk dış politikasından söz etmiştik. Bu yazımızda ise bu dönemdeki önemli sorunlardan biri olan yabancı okullar meselesinden söz edeceğiz.

Yabancı Okullar Meselesi

Lozan Kararları

• Lozan Konferansında alınan kararlar çerçevesinde ülke sınırları içerisinde kalan tüm okulların Türk kanunlarına uyması ve aynı zamanda kanunlara uymayan okulların da kapatılacağı belirtilmişti.
• Yabancı okullar meselesinin daha çok Fransa ile ilişkilendirilmesinin en önemli nedeni, Lozan’da verilen bu karara en çok Fransız diplomatların karşı çıkmasıdır.

Lozan Sonrası Dönem

• 3 Mart 1924’de kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile ülke içinde yer alan tüm okullar tek bir çatı altında toplanmış ve denetimi Türkiye’nin kontrolünde olan okullar haline dönüştürülmüştür.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin bu kararla birlikte ülke içindeki okulları tek bir çatı altında tutması ve denetimini ele geçirmesi, ülke içinde pek çok okulu bulunan başta İngiltere, Fransa ve Papalık tarafından tepkiyle karşılanmış ve söz konusu ülkeler TBMM’ye baskı yaparak Tevhid-i Tedrisat Kanununu yeniden gözden geçirmelerini talep etmişlerdir. Fakat Türkiye Büyük Millet Meclisi, bunun bir iç mesele olduğunu belirtmiş ve görüşme tekliflerini de reddetmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, görüşme tekliflerini reddederek, yabancı okullar meselesini çözmüş ve diğer meselelere yönelmiştir.

İlkler&Enler

• Yabancı okullar meselesi, Türk dış politikasının ilk başarısıdır. 

Yabancı Okullar Meselesi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

• Bu meselenin Milletler Cemiyeti’ne taşınmasına izin verilmemesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin tam bağımsızlıktan yana olduğunu gösterir. 
• Türkiye sınırları içerisinde en çok yabancı okulu olan devlet: Amerika Birleşik Devletleri,
• En az okulu olan devlet ise: İran.