1921-1932 Arası Türk Dış Politikası

1921 ile 1932 arası Tür dış politikasında, çeşitli devletlerle Osmanlı Devleti’nden kalma sorunlarla uğraşılmış ve bu sorunların çözümünde çeşitli yollara başvurulmuştur. Bu dönemin temel prensipleri ve hedeflediği amaçları nelerdir?

1921-1932 Arası Türk Dış Politikasının Prensipleri

• Hukuk gücüne dayanır.
• Akılcı esaslar içerir. 
• Bağımsızdır. 
• Ulusal güce dayanır.
• Gerçekçi politikalar izler.
• Yurtta ve dünyada barış ilkesine dayanır. 

1921-1932 Arası Türk Dış Politikasının Hedeflediği Amaçlar 

• Yabancı devletlerin iç işlerine karıştırılmaması. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin bir ”izolasyon” döneminde olduğunu gösterir. 
• Her şartta bağımsızlığı, vatanın birliğini ve bütünlüğünü korumak ve sağlamak amaçlanmıştır. 
• Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti  her ne kadar iç işlerine ağırlık veren bir ülke profili çizse de uluslararası ilişkilerde de gelişmelere açık kalmıştır. 
• Türkiye bu dönemde yabancı devletlerin kendi içlerine karışmasını istemediği gibi yabancı devletlerin de iç işlerine karışmamayı amaçlamıştır. 
• Türkiye Cumhuriyeti’nin bu dönemdeki en önemli dış politikalarından biri de savaşı meşru müdafaa haricinde bir araç olarak kullanmamasıdır. 
• Türkiye bu dönemde uluslararası alanda diplomasi dilini kullanmayı tercih etmiştir. 

Türkiye, bu dönemde Osmanlı Devleti’nden kalma sorunlarla uğraşmış ve bu meselelerin çözümünde uzun diplomatik uğraşlar vermiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin bu dönemde dış politikasına yön veren meseleler şöyledir;

• Yabancı okullar meselesi. 
• Bozkurt-Lotus meselesi. 
• Adana-Mersin Demiryolu meselesi. 
• Osmanlı Borçları meselesi. 
• Musul Meselesi.
• Nüfus mübadelesi ve etabil meselesi. 
• Patrikhane Meselesi

Türkiye Cumhuriyeti bu dönemde, çok sayıda devletle diplomatik ilişkiler kurmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin bu dönemde en çok şu devletlerle siyasi ilişkilerde bulunmuştur;

• İngiltere (Musul Meselesi)
• Yunanistan (Nüfus Mübadelesi ve Etabil Meselesi, Patrikhane Meselesi)
• Fransa (Yabancı okullar meselesi, Bozkurt-Lotus Meselesi, Adana-Mersin Demiryolu Meselesi, Osmanlı Borçları Meselesi)

1921-1932 Arası İmzalanan Antlaşmalar 

Bu dönemde Lozan Barış Antlaşması ve Ankara Antlaşması gibi önem arz eden antlaşmalardan farklı olarak çeşitli devletlerle birtakım antlaşmalar da imzalanmıştır.

• 1926 yılında İran ile ”Türk-İran Güvenlik ve Dostluk Antlaşması”,
• 1926 yılında Fransa ile ”Dostluk ve İyi Komşuluk Sözleşmesi”,
• 1927 yılında Sovyet Rusya ile ”Ticaret ve Seyr-i Sefain Antlaşması”,
• 1928 yılında İtalya ile İtalya ile ”Tarafsızlık ve Uzlaşma Antlaşması” imzalanmıştır.

1923-1932 Dönemi Dış İşleri Bakanları 

• İsmet İnönü (26 Ekim 1922-21 Kasım 1924)
• Şükrü Kaya Bey (22 Kasım 1924-4 Mart 1925)
• Tevfik Rüştü Aras (4 Mart 1925-11 Kasım 1938)

Bu Döneme Ait Bilinmesi Gerekenler

• 1923 ile 1930 arasında en iyi ilişkiler Sovyet Rusya ile kurulmuştur.
• 1928 yılında Afganistan ile Türk-Afgan Dostluk ve İşbirliği Antlaşması imzalanmıştır.
• Türkiye’yi ziyaret eden ilk yabancı lider Afgan Kralı ”Amanullah” olmuştur.
• 1929 yılında Türkiye Briand-Kellog Paktı’na üye olmuştur.
• Türkiye, 1929 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) önderliğinde toplanan ve onaylanan Litrinov Paktı‘na üye olmuştur.

Not: Detaylı bilgiler için yazı içinde bulunan linklere tıklayın.