Yasama Yetkisinin İlkeleri (Özellikleri) Nelerdir?

Yasama yetkisinin ilkeleri nelerdir? Yasama yetkisinin özellikleri arasında hangi maddeler ve hususlar bulunur. Daha önceki yazılarımızda çeşitli hukuki terimlerden ve anayasal kavramlardan söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca ”yasama yetkisinin özelliklerinden” söz edeceğiz.

Yasama Yetkisinin Özellikleri

a. Devredilemezliği 

• Yasama yetkisi bir başka kurum veya kişiye devredilemez.
• Bu yetki TBMM’ye aittir. 

b. Asliliği (İlkselliği)

• Türkiye Büyük Millet Meclisi hiçbir makam ve mercinin iznine tabi duymadan işlem yapma yetkisine sahiptir. 

Fakat yürütme yetkisinde durum biraz daha farklıdır. Yürütme ise yasamanın aksine yasama tarafından düzenlenen bir alanda doğrudan doğruya düzenleme yapamaz. Daha açık bir ifadeyle yürütmenin her işlemi, belirli bir kanuna dayanmak zorundadır. Fakat yasama bu kuraldan da anlaşılacağı gibi ilk elden düzenleme yapabilir.

Ancak bu durumun iki temel istisnası bulunur. Yani yürütmenin yasamadan bir yetki veya izin almadan doğrudan doğruya düzenleyebildiği iki işlemi bulunur. Bu iki işlem ise yasama asliliğinin istisnasını oluşturur. Bu istisnalar şöyledir:

• Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: Doğrudan anayasal bir haktır. 
• OHAL: Sıkıyönetim kanun hükmündeki kararnamesi. 

Yürütme organı, bu işlemi yapmak için olağan kanun hükmünde kararnamelerde olduğu gibi bir yetki yasasına dayanmaz.

c. Genelliği

Türkiye Büyük Millet Meclisi, anayasaya aykırı olmadığı müddetçe kanun ile dilediği konuda, istediği kadar ayrıntılı düzenleme yapabilir. Bu kurala göre;

• Yasamanın kanunla düzenleme alanı konu itibariyle sınıflama yapılamaz. 
• Yürütme organına bırakılmış korunaklı bir alan yoktur. 
• Yasama organı, bir konuyu dilediği ayrıntıda düzenleyebilir. 

Fakat, yasama genelliğinin birtakım istisnaları vardır. Daha açık bir ifadeyle anayasa birtakım konularda yasama yetkisinin kullanılmasına izin vermez.

• Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğinin düzenlenmesi

1982 Anayasasına göre Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğinin bazı işlemleri (kuruluş, teşkilat ve çalışma esasları, personel atama işlemleri) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.

• Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin alan

Öte yandan 1982 Anayasası, yargı yetkisini bağımsız mahkemelere vermiştir. Yargı yetkisine yapılacak bir yasama müdahalesi mahkeme bağımsızlığına ve dolayısıyla hukuk devletine aykırıdır.

• Salt yürürlükte olan kanunların uygulanmasından ibaret olan işlemler,
• Belli bir kişiye mükellefiyet veren kanun.