1960 Öncesi Demokrat Parti Süreci ve Darbeye Zemin Hazırlayan Olaylar

DP’nin Kuruluş Süreci: Yeni partinin başkanı olan Celal Bayar, İsmet İnönü’nün arka planda kaldığı bir dönemde- Atatürk’ün son başbakanıydı. Parti kuruluş süreci içinde İnönü ile sürekli ilişki içinde olmuş Adnan Menderes, Celal Bayar, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan tarafından demokratikleşme taleplerini içeren bir önergenin CHP meclis grubunca reddedilmesi üzerine, 7 Ocak 1946 tarihinde önerge sahiplerince DP kurulmuştur. DP’nin kuruluşu CHP yanlısı basın organlarında sevinçle karşılanmış ve istenilen tipte bir parti kurulmuş olmasından duyulan ferahlık dile getirilmiştir. 1954’teki genel seçim sonuçlarından memnun olan DP, öncelikle muhalefeti tasfiye etmek ve yönetimdeki ağırlığını artırmak için sert adımlar atmaya başlamıştır.

1960 Öncesi Demokrat Parti süreci ve Darbeye Zemin Hazırlayan Olaylar

• Yeni hükümetin kurulmasıyla kendilerine oy vermeyen iki şehir hakkında önemli kararlar alınmıştı. 14 Haziran günü Malatya ili ikiye bölünmüş ve Adıyaman adında yeni bir il kurulmuştu.
• 1954 genel seçimi öncesinde 6435 sayılı kanun ile öğretim üyelerini Millî Eğitim Bakanlığı’nın emrine vermiş ve üniversiteleri iktidar karşısında pasif hale getirmeyi amaçlamıştı. Bu durum iktidarın aydınlar arasında itibar kaybetmesine neden olmuştu.
• 1954 yılının ağustos ayından itibaren ise DP Hükümeti Kıbrıs meselesiyle meşgul olmak zorunda kalmıştı. Kıbrıs sorunu için İngiltere’de başlayan konferansa İngiltere, Türkiye ve Yunanistan katılmıştı. Fakat İngiltere’nin Yunanistan yanlı davranması ve 1955’ te yaşanan 6-7 Eylül olayları sebebiyle konferans dağılmıştı.
• Selanik’te Atatürk’ün evine bomba atıldığı haberlerinin çıkması, İstanbul başta olmak üzere Ankara ve İzmir’de şiddetli protestolara neden olmuştu. Olaylar giderek çıkmaza sürüklenirken kolluk kuvvetleri tarafından yatıştırılmış, ancak bu olay Türkiye’nin itibarını zedelemekle kalmamış maddi ve manevi olarak da etkilemişti.
• Ülke içerisinde çeşitli gıda ve tüketim maddeleri bulunamadığından ürünlerde karaborsacılık yaşanmıştı.
• DP, 6 yıl öncesine kadar iktidarı elde etmek amacıyla hürriyet ve özgürlük vaat etmiş ve basının rahat görev yapmasını engelleyen yasakları kaldırmıştı. Ancak 1956 yılına gelindiğinde, ülke içerisindeki siyasi ve ekonomik sorunları kamuoyuna duyuran basını susturmak amacıyla kısıtlamalar getirdi.
• Basına yönelik getirilen kısıtlamalar içerisinde yayın yoluyla ve radyo ile işlenebilecek suçlar hakkında da kanun çıkarılmıştı.
• CHP’nin mallarına el konulmuş, Tahkikat Komisyonu gibi anayasa dışı yapılar oluşturarak meclis denetimi sınırlandırılmıştır.
• Afyon’un Emirdağ ve Hatay’ın Kırıkhan İlçelerinde Yeşil Bayrak Açıldığı İddiası
• 19 Ekim1958’ de Adnan Menderes in Afyon/Emirdağ’ı ziyareti esnasında Nurcular tarafından yeşil bayrak açıldığı iddia yazılmış, bu haber de gündemi meşgul etmiştir.
• 1950‘de demokratik bir heyecanla iktidara gelen Demokrat Parti, zamanla otoriterleşmiş, muhalefete tahammülsüz hale gelmiş ve halk desteğini yitirmeye başlamıştır.