Askeri Vesayet Ne Demek?
Askeri vesayet kavramı, son zamanların en moda kavramları arasında yer alan ve adeta ağızda “sakız” olan bir sözcük haline geldi. Bunda askeri vesayetten muzdarip kesimin büyük bir katkısı olduğu gerçeği yadsınamaz. Özellikle Adalet ve Kalkınma Partisinin 2002’de başlayan iktidarı döneminde “askeri vesayet” kavramı en çok bahsedilen konu başlıkları arasına girdi. Peki askeri vesayet nedir? Askeri vesayet ne demek? Ne anlama geliyor?
Askeri Vesayet Ne Demek?
Askeri vesayet, bir devleti oluşturan Meclis gibi asli unsurların ve devlet yönetiminde görevli bürokratların üzerinde askeri bir baskının uygulanmasıdır. Askeri vesayet, doğrudan asker kökenli insanların ülkenin kurumlarına nüfuz etmesi ya da doğrudan yönetimde söz sahibi olması değil yönetime dolaylı yoldan (baskı yoluyla) etki etmesidir.
Ordunun devlet yönetiminde etkili bir güç, askeri bir unsur olarak ön plana çıkmasında devletin tarihsel süreçleri de önemli bir yer tutar. Demokratik toplumlarda veya demokrasi bilincinin oturduğu ülkelerde “askeri vesayet” gelişmemiştir.
AKP Döneminde Popülaritesi Arttı
Özellikle AKP döneminde “askeri vesayet” sözcüğünün kullanımı ve dile getirilmesi artış göstermiştir. Erdoğan’ın “Türkiye’yi 90’lı yıllara döndürmeyeceğiz” sözleriyle askeri vesayetin ortadan kaldırılması gerektiğini ifade etmiştir. AKP ve yandaşları veya sempatizanları kendilerine muhalif olanların askeri vesayete özlem duyduklarını iddia etmekle birlikte bunu kendilerine bir tehdit olarak görmektedir. Fakat şöyle bir olay yaşandı AKP iktidarı döneminde:
Hulusi Akar’ın Abdullah Gül’ü Ziyaret Etmesi
Hulusi Akar, dönemin Genelkurmay başkanı şimdinin Savunma Bakanı, 24 Haziran seçimleri öncesinde aday olacağı yönünde görüşlerin ortaya atıldığı bir dönemde eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü ziyaret etmişti. Gül, bu ziyaretin ardından seçimde aday olmayacağını açıkladı.
Askeri vesayet rejiminden rahatsız olan kesimin işine geldiğinde askeri vesayetin kaymağını iyi yedikleri de görülüyor.
Askeri Vesayetin Türkiye’deki Örnekleri ve Yansımaları
Türkiye’de askeri vesayetin örneklerine gelecek olursak askeriye, yönetimde pek çok kez söz sahibi olmuştur. Biri darbe girişimi olmak üzere toplam üç darbe, 28 Şubat süreci ve 2007 E-Muhtıra olayları ve askeriyenin toplum üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulduğunda askeri vesayetin varlığı bir gerçektir.
Askeri Vesayet Gerekli mi?
Türkiye’nin gerek jeopolitik konumu gerekse komşu ülkelerde yaşanan rejim değişiklikleri ve süren istikrarsızlıklar düşünüldüğünde Türkiye’nin bölgede güçlü bir askeri unsur olarak öne çıkması, caydırıcı bir güç olacaktır.
