Devir Donu Ters Çevirip Giyme Devri
Eskiler bilmez de yaşayan bilir. Donu ters çevirip giyme diye bir deyim vardır. Pisliklikten ziyade yoksulluğu ifade eder. Don kirlenince yenisini alacak para da bulamayınca don ters çevrilir. Yoksulluk dona işlemiştir.
Bugün yaşadığımız durum ise donun kirlendiği bir dönem. Don artık kirlendi. Peki nasıl kirlendi?
“İnşaat ya Resulullah” diyerek betona gömülen kaynaklar emlak balonunun patlamasıyla dımdızlak ortada kaldı. İnşaat ekonomisi durdu. Merkez bankasının sadece ve sadece 22 milyar dolar rezervi kaldı. Bu ne demek?
Anlık, palyatif tedbirlerle dahi doların ateşi söndürülemez. O 22 dolar bir anda piyasaya sürülse dahi dolardaki hareketlilik Trump’ın attığı bir twit kadar etki edemez. Bu hale bir anda gelmedik. Bu hale sistemli bir şekilde yavaş yavaş geldik.
Dünyada artık sıcak savaşlar yok. Ticaret savaşları var. Eğilimler değişiyor. Bugün dünyada pek çok ekonomik alan var. Beğenmediğimiz tarım sektöründe bile dışarıya muhtaç bir ülke haline geldik. Hani 78’lerde 70 Cente muhtaç bir ülke haline gelmiştik ya aynen durum bu şekildedir.
“Onların doları varsa bizim Allah’ımız var” diyerek de bu işler olmuyor. Bakın Erdoğan dün bu konuşmaları yaparken dolar on kuruş daha arttı. Şöyle bir durum da var ortada:
Türkiye’nin dış borcunun 130 milyar dolar olduğu söyleniyor ama bu iyi bir rakam. Belki daha fazla olabilir ama bize söylenen bu rakamdır. Şimdi geçtiğimiz hafta dolar 5 TL’ydi.
130 * 5 = 650 Milyar TL
Şimdi dolardaki hareketlilik ve dikey yönde artış ile dolar 6.50’lere kadar çıktı. Biz 6 TL’den (en iyimser şekilde) baz alalım:
130 * 6 = 780 Milyar TL
Yani bu şu demek oluyor: Türkiye’nin dış borcu hiçbir şey yapmadan, olduğu yerde 130 Milyar TL artış gösterdi.
Yatırımcılar Türk lirasına güven duymuyor. Aslında dolar da artış göstermiyor; Türk lirası değer kaybediyor. Değer kaybediyor demek hafif kalıyor: ERİYOR.
Paramız sadece birkaç günde %30 değer kaybetti. Ancak bunun bir şekilde telafi edilmesi gerekiyor. Nasıl telafi edebilecek?
İktidarın bu saatten sonra üretime geçmesi halinde doların sadece 5 TL’ye inmesi en aşağı bir sene. Yani biz şu anda doların bu seviyesinde olmasından rahatsızken 5 TL olmasında da rahatsızdık. Ehven-i şer diyerek Doların 5 TL’ye gerilemesini de kabul edeceğiz.
Başımıza günş ışınlarından fazla zam yağacak. Selim Kotil’in trend olan bir videosunda sözünü ettiği durum bu. Elektrik ve doğalgaza gelen zamlar da bunu doğrular nitelikte. Ama henüz benzine ve motorine zam gelmedi. Zarar, benzin ve motorine de yansıtılır, halk ekmeği tanesini 5 liradan alır ve Akbile 5-6 liradan basarsa ancak ekonominin cidden kötü olduğunu anlayacak.
Devir Donu Ters Çevirip Giyme Devri
Değişen bir şey olmayacak. Sadece kirlenen tarafı çevirip az kirlenmiş yanını kullanacağız. Peki et kokarsa tuz var (don kirlenirse tersi var) ya tuz kokarsa? (Ya donun diğer tarafı da kirlenirse)
