Dokularına Göre (Dağınık ve Toplu) Kırsal Yerleşmeler Nedir?

Kırsal yerleşmeler, dokularına ve mesken tipleri ve mesken yapı tiplerine göre değişiklik gösteriyor. Dokularına göre kırsal yerleşmeler, dağınık yerleşmeler ve toplu yerleşmeler olmak üzere ikiye ayrılır.

Kırsal kesimdeki yerleşmeler, yerleşme dokularına göre toplu ve dağınık olarak ikiye ayrılmaktadır. Evlerin genelde bir arada olduğu yerleşmelere toplu yerleşmeler; evlerin birbirinden uzak ve bağımsız olduğu yerleşimlere ise dağınık yerleşmeler adı verilmektedir.

Dağınık Yerleşmeler

Dağınık yerleşmeler, genellikle Karadeniz Bölgesinde yaygınlık göstermektedir. Bu yerleşim tipinde evler birbirine uzak inşa edilmiştir. Arazinin dağlık ve engebeli olmasından ötürü tarım arazilerinin yamaçlarda küçük parçalar şeklinde olması, su kaynaklarının bol olmasına bağlı olarak ortaya çıkmıştır.

Ulaşımın zor olması ve bahçe tarımının yaygın olması gibi tarım koşulları da dağınık yerleşmelerin ortaya çıkmasında önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

Toplu Yerleşmeler

Daha çok İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yaygın olan bir yerleşme tipidir. Bu yerleşme tipinde evler genellikle birbirine yakın inşa edilirler. Bölgede;

– Geniş düzlüklerin geniş yer kaplaması,
– Su kaynaklarının az veya yetersiz olması,
– Ulaşımın kolay sağlanması,
– Tarım koşulları

Gibi nedenlerden dolayı toplu yerleşmeler ortaya çıkmıştır.

Kısaca toplu yerleşmeler ve dağınık yerleşmelerin ortaya çıkmasında en önemli nedenler su kaynaklarının dağılımı ve coğrafyanın özelliğidir. Su kaynaklarının yeterli olduğu ve dağlık bölgelerde yerleşmeler dağınık; su kaynaklarının yetersiz olduğu ve düz bölgelerde ise yerleşme topludur.

 

Soru:

Aşağıdakilerden hangisi, Samsun’da dağınık yerleşmelerin Rize’dekinden daha az olmasında etkilidir?

A-) Engebeliğin az olması
B-) Yıllık yağış ortalamasının daha az olması
C-) Balıkçılıkla uğraşanların sayısının daha az olması
D-) Nüfus yoğunluğunun fazla olması
E-) Tarım ürünlerinin daha çeşitli olması

Cevap: A