Gölge Kabine Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Muhalefet partilerinin iktidar partisi ve bakanlarına karşı oluşturduğu kurul veya alternatif hükümete gölge kabine (shadow cabinet) denir. Kavramın ortaya çıkışı 19. yüzyılın ortalarında İngiltere’de iktidardan farklı görüşte olan muhalefet partilerinin organize hareket etmeleri şeklinde olmuştur. Daha sonra bu kavram İngiliz parlementosunun vazgeçilmez bir birim olmaya başlamıştır. Günümüzde Almanya, Kanada, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi ülkelerde de gölge kabine sisteminin devam etttiğini ve politik sistem içerisinde bir kültürünün olduğunu görmekteyiz.

Gölge kabinenin en önemli üç özelliği şudur;

1. Muhalafet partilerinin siyasette, parlementodaki taktik ve stratejilerini belirleyerek en meşru ve uzlaşı yolu sunmak.
2. İktidar partisinin dışında kalan bakan ve bakan adaylarının tecrübe ve deneyim kazanmasını sağlamak.
3. Muhalefet partilerine belirli bir düzeyde vizyon kazandırarak, yapılacak olan politik hamle ve stratejileri meşru bir zemine çekerek alternatif bir hükümet kurmaktır.

Gölge kabine kavramına dair ilk somut ve ciddi araştırmalar D. R. Turner ve R. M. Punnet’tan gelmiştir. Bu iki ismim araştırmaları ve gözlemleri sonucu ortaya koyduğu öne çıkan iki görüş vardı. Bunlardan birincisi gölge kabinenin gayri meşru bir şekilde yapılanması ve iktidarın politik hamlelerini sorgulayan, kararların veya hareketlerin tartışıldığı bir ortam yaratılması yönündeydi. İkincisi ise gölge kabinenin meşruiyet kazanması bağlamında kendini resmileştirip yine kendisini alternatif bir hükümet olarak lanse etmesi gerektiğiydi.

Esas itibariyle gölge kabinenin var olmasının yegane sebebi alternatif bir hükümet olmasından kaynaklanır. Alternatif bir hükümetin olmazsa olmazı iki temel yapı taşı bulunur. Bunlar şu şekildedir:

1. İktidar partisinin içinde bulunduğu ya da kendisi yarattığı sorunları tartışmak.
2. Alternatif bir politik vizyon sağlamaktır.

Bu çerçevede değerlendirecek olursak gölge kabinenin her bir üyesinin kıdemli ve alanında uzmanlaşmış ehil kişiler olmasının yanı sıra toplumun da kabul ettiği şahsiyetler olması gerekmektedir. Aynı zamanda gölge kabine üyelerinin karışıklığa mahal vermemek, kargaşa yaratmamak adına her birisinin kurumsal-resmî birer sözcüsü olmak gerekmektedir. Bu medya ile İlişkiler açısından oldukça önem taşımaktadır. Özetleyecek olursak gölge kabinenin özellikleri şunlardır:
1. İlk örneklerine İngiliz Parlementosunda rastlanmaktadır.
2. Muhalefetin birleşerek alternatif bir hükümet kurma ihtimali söz konusudur.
3. İleri demokrasinin olduğu ülkelerde özellikle yaygındır.
4. İngiltere’den sonra en yaygın olduğu ülke Almanya’dır.
5. En etkili muhalefet yöntemidir.
6. Çatının uyuşması ve topyekün iktidarla mücadele gerekir.