Haydan Gelen Huya Gider Ne Demek?
Haydan gelen huya gider ne anlama geliyor? Haydan gelen huya gider ne demek? Daha önceki yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli deyim ve atasözlerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “haydan gelen huya gider” sözünden söz edeceğiz.
Haydan Gelen Huya Gider Ne Demek?
“Allah’tan gelen tekrar Allah’a döner” anlamına gelen tasavvufi manası kuvvetli bir sözdür. Hayy ve Hu kelimelerinin asıllarının bozulması ile elde edilmiş ve lügatımıza yerleşmiş bir sözdür.
Genellikle ölen kişilerin arkasından söylenen, Bakara Suresinin 156. ayeti olan “İnna Lillahi ve İnna İleyhi Raciün” ayeti, bu sözün ortaya çıkış kaynağını oluşturur.
Sözün aslı “Hayydan gelen Hu’ya gider” şeklindedir. Zira Hayy da Hu da Allah’ın 99 isminden biridir.
Mana ve yokluk temelli olan bu söz, tasavvufun da özünü oluşturur. “Allah’tan geldik, Allah’a gidiyoruz” anlamına gelen bu söz, gündelik hayatta da sıkça kullanılan sözler arasında yer alır.
İnsanların Allah’ın bir yansıması olduğunu, her ne kadar Allah’tan uzak yaşasa da yine ona döneceğini ifade eden bu söz, Zahid Bizi Tan Eyleme türküsünde de şöyle geçmektedir.
Biz Ha isek siz de Ha’siniz.
Siz Hu iseniz biz de Hu’yuz.
Haydan gelen Hu’ya gider.
Bu sözün, sözler içinde bir anlamı vardır (İsmet Özel), zira bu söz, Allah’tan gelen her şeyin Allah’a ait olan her yaratılmışın bunun bilincinde olması gerektiğine vurgu yapan bir sözdür. Mesela “yaradanı sev yaradandan ötürü” sözü de yine aynı bakış açısıyla söylenmiş bir sözdür.
Bütün dünyaları asa, destar, kemer, hırka, tesbih ve ibrikten ibaret. “Hü… Hû!..” biterse “Ya Hay… Ya Hû!…” o da bitince yine Hay, yine Hû… Kime seslenecek olsalar “Hu!..”, kime bir iş emredilse, “Hay Hay!..” Duvarda bir yazı vardı. Sordum, “Hay’dan gelen Hu’ya gider,” diyormuş.
