Tarih

Hidiv Nedir? Mısır Hidivleri Kimlerdir?

Hidiv nedir? Hidiv ne anlama geliyor? Sadrazam Büyük Fuat Paşa’nın isteği doğrultusunda Sultan Abdülaziz tarafından 8 Haziran 1867 tarihli bir fermanla Mısır Valisi İsmail Paşa’ya ve onun soyundan gelen Mısır valilerine “Hidiv” ünvanı verilmiştir. Hidiv, “saltanat naibi” anlamına gelen Arapça bir kelimedir. 

Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne bağlı olduğu dönemlerde Mısır’ın yerel yöneticilerine “hidiv” ismi verilirdi. Öte yandan hidiv, Arapçada “başvezir” ve “hakim” anlamına gelir. 

Mısır Valiliği 

Osmanlı Devleti’nin Mısır valiliği, yönetim anlamında sadece Mısır topraklarını kapsamıyor ve ayrıca Sudan, Uganda, Eritre’yi de bünyesine dahil ediyordu. 

Mısır Hidivliği bayrağı

Hidivlik Makamı Nasıl Başladı? 

Kavalalı Mehmet Ali Paşa

Hidivlik statüsü, Kavalalı Mehmet Ali Paşa sorunu ile başladı. 1822 Rum İsyanı ile başlayan bu süreçte Mehmet Ali Paşa, bağlı olduğu Osmanlı Devleti’ne isyan etmiş, hatta 1833 yılında Mısır ordusu  Kütahya’ya kadar ilerlemişti. Bu savaş sonrasında ilkin İngiliz ve Fransızlardan yardım isteyen II. Mahmut “denize düşen yılana sarılır” diyerek Ruslardan yardım istemiştir. Rus’ların güneye inmesini tehlikeli bulan İngiltere araya girmiş ve taraflar arasında ilk başta Kütahya Antlaşması, daha sonra 1840 Londra Antlaşması imzalanmıştır. Londra Antlaşması gereğince Mısır, Osmanlı Devleti’ne bağlı bir Hidivlik olmuştur. Böylece Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve onun soyundan gelenler Hidiv ünvanı almışlardır. Resmî olarak bu ünvan 1867’den sonra kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıntılar için bkz. (Mısır Meselesi)

Protokol Bakımından Hidiv 

Osmanlı Devleti’nde Hidivlik statüsü, mevki anlamında sadrazam ve şeyhülislam makamına denkti. Hanedan üyeleri haricinde hidiv, bürokraside görev alan Türk memurlardan önce gelirdi. Fakat bir protokolde sadrazam ve şeyhülislam varsa onlardan sonra gelirdi. 

Hidivlik Ne Zaman Kaldırıldı? 

Hidivlik statüsü, 19 Aralık 1914 tarihinde İngilizler tarafından kaldırıldı. Bu hamleyle birlikte o zamanlarda Osmanlı Devleti’ne bağlı olan Mısır ve Sudan egemenliği son bulmuş oldu. Son hidiv ise İngiltere tarafından tanınmadı. Fakat Osmanlı Devleti, Mısır Hidivliğini Lozan Antlaşması’na kadar tanıdı. 1923 Lozan Anlaşması ile birlikte  Abbas Hilmi Paşa’nın hidivlik ünvanı resmi olarak son buldu.

Hidiv Ünvanı Kimler Tarafından Kullanıldı? 

Hidivlik ünvanı, İsmail Paşa’dan sonra oğlu Tevfik Paşa ve onun oğlu Abbas Hilmi Paşa tarafından kullanıldı. Bu ünvan, tarihte üç kişi tarafından kullanılmış ve başka hiçbir kimseye bu ünvan verilmemiştir. 

Hidiv İsmail Paşa
Abbas Hilmi Paşa (son)
Tevfik Paşa (Hidiv İsmail Paş’nın oğlu)

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.