1833 Kütahya Antlaşması Nedir? Önemi Sonuçları ve Maddeleri Nelerdir?
Osmanlı Devleti için 19. Yüzyıl, çalkantılarla ve iç karışıklıklarla geçen koca bir yüzyıl olmuştu. Bu yüzyılda çeşitli anlaşmalar yapılmış ve Osmanlı Devleti’nde radikal değişimler yaşanmıştı. 19. Yüzyılın ilk yarısına damga vuran en önemli kişilerden biri de hiç şüphesiz Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dır. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın Osmanlı Devleti’ne tek başına verdiği zarar oldukça büyük olmuş, Osmanlı Devleti ise sadece Mehmet Ali Paşa’dan doğan nedenlerden dolayı 5 antlaşma imzalamıştır. Bu antlaşmalardan ilki Kütahya Antlaşması’dır. Peki Kütahya Antlaşması nedir? Önemi, maddeleri ve sonuçları nelerdir? İşte tüm yönleriyle 1833 Kütahya Antlaşması.
Nedenleri
1820’de Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımından etkilenen Rumlar, Rusların da kışkırtmaları sonucunda ilk önce Eflak’ta daha sonra da 1821 yılında Mora’da isyan başlattı. İsyanı bastırmak için valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan yardım isteyen II. Mahmut, ayrıca Paşa’nın Girit ve Mora valiliklerinin kendisine verilmesi şartını da kabul etmiştir. Kavalalı Mehmet Ali Paşa, isyanları bastırmış fakat Yunanistan 1829 Edirne Antlaşması ile bağımsız olmuştu.
Kendisine vaat edilen Girit ve Mora valiliklerini alamayan Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mora yerine Suriye valiliğini talep etmiş ve bu talep de Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmeyince isyan etmiştir.
Mısır orduları Adana’dan girerek Kütahya’ya kadar ilerlemiş ve İstanbul’a sınırlarını tehdit etmiştir. II. Mahmut, bu tehlike karşısında ilk önce İngiltere ve Fransa’dan yardım talebinde bulunmuş fakat bu iki ülke de yardım talebine olumsuz yaklaşmıştır. Bu durum karşısında II. Mahmut da “denize düşen yılana sarılır” diyerek Ruslardan yardım istemiştir.
Bu yardım talebi üzerine Ruslar, Boğazlardan geçerek İstanbul’a gelmiş ve kendi emellerine ters düştüğü için İngiltere olaya müdahale etmiştir. İngiltere’nin devreye girmesi sonucunda 1833 yılında Kütahya Antlaşması imzalanmıştır.
1833 Kütahya Antlaşması Maddeleri Nelerdir?
1. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya Girit ve Mısır valiliklerinin yanı sıra Şam valiliği de verilmiştir.
2. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’ya da Cidde valiliği ile Adana valiliği verilmiştir.
1833 Kütahya Antlaşması Önemi Nedir?
Kütahya Antlaşması ile birlikte Mısır meselesi, Osmanlı Devleti’nin bir iç meselesiyken bir dış sorun/uluslararası bir mesele haline gelmiştir.
Mısır meselesi, Kütahya Antlaşması ile çözülmemiş ancak 1840 Londra Konferansı ile uluslararası bir platformda çözülmüştür.
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması
1833 Hünkar İskelesi Antlaşması
