İltifatın Retoriği

İltifat, bizim en çok duymayı istediğimiz, yüzümüze haykırmalarını beklediğimiz bir şeydi. Herkes birilerinden, özellikle beklediği birinden iltifat görmeyi bekler. Alkış toplamak, insanın en yüksek ihtiyacıydı. Yüksek çünkü Maslow’a göre ihtiyaçların en üstü kendini kanıtlamaktı. Kendini kanıtlamak ise iltifattan geçmekteydi.

İltifat aslında birçok kapının anahtarını açan mukaddes bir ikna aracıydı bana sorarsanız. Bir erkeği iltifatla kendinize çekebildiğiniz gibi bir kadını da iltifatla kendinize çekebilirsiniz. İltifat, insanın reddemeyeceği bir mutluluk kaynağıdır. Özellikle toplum içerisinde edilen iltifatlar bir kişinin göklere çıkması için yeterli bir sebep olacaktır. Zararlı mıdır? İltifatı kontrol etmek gerekir. İltifatın şişirilmiş bir abartı olmadığına kanaat getirerek kabul edilen bir iltifat elbette ki meşru bir kabulleniş ve rasyonel bir adımdır.

Bir insanı yüzüne karşı övmek çoğu zaman yanlış bir adım olarak karşımıza çıkar. İnsan çoğu zaman yüzüne karşı övüldüğünde gerçeklerini ve değerlerini unutma eğiliminde bulunur. O zamana kadar gösterdiği performansın yeterli olduğuna kanaat getirerek kendisini daha fazla geliştirmeyi ve üstüne koymayı ihmal eder. Bu açılardan baktığımızda iltifat zararlı bir faaliyettir.

İltifatın zararları bu şekilde. Yararlarını ise şu şekildedir: Dozunda iltifatlar, insanları kendine getirir. Kötü anında olduğuna kanaat getirdiğiniz insanlara gerçekliği olmasa da iltifatlarda bulunun. İltifat o insanları kendilerine getirecek, bulunduğu durumu çabuk atlatmalarına sebep olacaktır.

Bir de marifet var tabi. İnsan bir marifette bulununca bunun iltifata tabi olmasını ister. Sonuçta ortaya sıradan olmayan bir işlem koymuştur ve bu marifet sahibi insana göre normal bir şey olamazdı. Marifetli insana, iltifat etmek hoştur ve aynı zamanda gereklidir. Heves ve şevk konusu da bunda belirleyici bir etkendir. Marifet sahibi insanlar, gerekli iltifatları almadıklarında hevesleri kaçar, şevkleri kırılır. Bir dahaki marifet engellenmiş, köreltilmiş olur.