Karl Marx’ın Toplum Analizi? Marksist Toplum Görüşü Nedir?

Marx’ın tarihsel maddeci toplum analizine göre, bir toplumu anlamak için o toplumun altyapı ve üstyapısını incelemek gerekir. Bir toplumun altyapısı (ekonomik temel) üretim güçleri ve üretim ilişkilerinden oluşmaktadır. Bir toplumun altyapısını üretim araçları için üretim güçlerini elinde bulunduranlar oluşturur. Üstyapı ise üretim araçlarına sahip olan sınıftır. Bununla birlikte üstyapı toplumun yasal ve siyasi kurumlarını, düşünme biçimini, ideoloji ve felsefesini içermektedir. Toplumsal gerçeklik ve bilinç kavramları da Marx için oldukça önemli kavramlardır. Ona göre, gerçekliği belirleyen bilinç değildir. İnsanların bilincini belirleyen toplumsal gerçektir. İnsanların düşünme biçimi içinde yer aldıkları toplumsal ilişkiler tarafından belirlenmektedir. Marx toplumsal yapının temel niteliğinin değişim olduğunu belirtir. Marx’ın teorisinde bu değişim toplumdaki çatışmayı yani sınıflar arası mücadeleyi içermektedir. Sosyal değişme ise o toplumun üretim güçleri ile üretim ilişkileri arasında oluşan çelişkiye dayanır.

Marx insanlık tarihinin (toplumların) gelişimini (evreleri) üretim biçimine (ekonomik temel) göre ilkel komünal, asyatik, antik, feodal, kapitalist ve sosyalist toplum olarak özgül tarihsel dönemlere ayırarak sınıflandırmaktadır. Bu gelişmelerin yaşanmasında sınıf çatışması önemli bir yer tutar. Dolayısıyla tarihsel süreç içinde üretim güçlerinin gelişimi ve üretim araçlarının özel mülkiyetinin ortaya çıkmasıyla beraber toplumlar sınıfsal bir özellik
kazanmış, başka bir deyişle, sınıflı toplumlara dönüşmüşlerdir. Bu sınıfsal yapıda üretim güçlerine sahip olanlar kendi çıkarları için üretim araçlarının özel mülkiyetinden yoksun olan diğer sınıfları sömürmektedirler. Tarihsel ilerleme bu sınıflar arasındaki çatışmaya dayanır.