Kurtuluş Mücadelesi’nin İlk Yazılı Belgesi Samsun Raporu (20-22 Mayıs 1919) Nedir?
Kurtuluş Savaşı’nda pek çok önemli olay ve gelişme bulunmaktadır. 1919-1922 yılları arasında devam eden ve Anadolu’nun emperyalist güçlere karşı topyekün bir şekilde kahramanca savaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin sarsılmaz bir ruh ve duruşla kurulduğunu bizlere göstermektedir. Bu dönemde pek çok olay ve gelişme söz konusu fakat Samsun Raporu, Kurtuluş Mücadelesinin ilk yazılı belgesi olması bakımından önem taşımaktadır.
Güvendiği arkadaşlarını da yanına alan Mustafa Kemal, 19 Mayıs’ta Samsun’a ayak bastı. Bu, Milli Mücadelenin fiili olarak başlangıcı olmuştur. Mustafa Kemal, Samsun’a ayak bastıktan hemen sonra bölgedeki durumu inceledikten sonra 20 Mayıs’ta hükümete bir telgraf çekmiştir. Söz konusu bu telgrafta İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesinin ordu ve milleti derinden etkilediği, halkın bu haksız saldırıyı sindiremeyecekleri ve asla kabul etmeyecekleri açıkça belirtilmiştir.
Mustafa Kemal, 22 Mayıs’ta hükümete gönderdiği bir başka telgrafta bölgenin İngilizler tarafından işgal edilmesinin haksız bir şekilde gerçekleştiği ve hükümetin buna derhal bir çözüm bulması gerektiği belirtmiştir.
Ayrıca Mustafa Kemal, Samsun’dan 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa’ya ve 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya çektiği telgraflarla Anadolu’da olduğunu belirtmiş, paşaları haberdar etmiştir.
Mustafa Kemal, daha fazla Samsun’da kalmasının güvenlik açısından riskli olduğunu düşünmüş ve 25 Mayıs’ta Havza’ya geçmiştir.
Samsun Raporu Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Her şeyden önce Samsun Raporu, bir araştırma raporu özelliği taşımaktadır. Ayrıca Kurtuluş Mücadelesinin ilk yazılı belgesi de Samsun Raporu’dur.
Mustafa Kemal’in hükümete gönderdiği telgrafta İzmir’in işgalinden bahsetmesi, görevinin dışında hareket ettiğinin bir göstergesi olmakla birlikte mücadele ruhunun da bir kanıtı sayılmaktadır.
16 Mayıs’ta İstanbul’dan hareket eden Bandırma Vapuru’nun Samsun’a gecikmeli olarak gelmesinde İngilizlerin gemiyi batıracağı yönünde bir istihbaratın alınması ve bu nedenle geminin yavaş yavaş kıyıya yakın ilerlemesi etkili olmuştur.
