Mustafa Kemal’e 9. Ordu Müfettişliği Görevinin Verilmesi
Mustafa Kemal, Anadolu’yu gezmek ve işgallere karşı halkı organize etmek için bir yol aradığı sırada Doğu Karadeniz’de Pontus Rum çeteleri, Müslüman Türkler halkına saldırılarını artırmıştı. İngiltere, Osmanlı Devleti’ne bölgede baş gösteren iç karışıklıkların düzelmesi ve bölgede güvenliğin sağlanması gerektiği yönünde bir nota vermiş; aksi takdirde bölgeyi işgal edeceklerini devlete bildirmişlerdir.
Bu sırada Osmanlı Devleti’nde hükümet değişikliği yaşanmış ve iktidara Damat Ferit Paşa gelmiştir. Mustafa Kemal, Damat Ferit Paşa ve Vahdettin ile yaptığı bir görüşme sonrası 9. Ordu Müfettişliği görevine tayin edilmiştir.
İngiliz istihbarat örgütü ajanlarından Wyndham Deedes, Bab-ı Ali’ye gitmiş ve Sadrazam Damat Ferit Paşa’ya Mustafa Kemal’in Anadolu’ya müfettiş olarak gönderilmemesi yönünde uyarmak istemişse de geç kalmıştır.
9. Ordu Müfettişliği Hakkında
Nisan 1919’da düzenlenen gizli bir toplantı sonucunda Üçlü Yemin (Üçler Misakı) isimli bir rapor neticesinde kurulan 9. Ordu Müfettişliği’nin merkezi Erzurum’dur. Bu müfettişliğin yetki alanları Samsun, Trabzon, Kastamonu, Ankara, Sivas, Erzurum, Van, Bitlis ve Diyarbakır olmak üzere 9 vilayetten oluşmaktaydı. 9. Ordu Müfettişliği’nin ismi 15 Haziran 1919’da 3. Ordu Müfettişliği olarak değiştirilmiştir.
9. Ordu Müfettişliği’nin Mustafa Kemal’e Verilme Nedenleri Nelerdir?
Mustafa Kemal, Almanya seyahati sırasında Sultan Vahdeddin’in yanında bulunmuş ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin politikalarının yanlış olduğunu, savaşa girmenin Osmanlı Devleti için ağır bir yıkımla sonuçlanacağını sık sık dile getirmiştir. Öte yandan Mustafa Kemal, Türk ordusunun Alman orduları tarafından denetlenmesine karşı olması ile de vatanseverliğini ortaya koymuştur. Ayrıca Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’nda kendisine verilen görev ve sorumlulukları layıkıyla yerine getirmesi ve İstanbul’dan uzaklaştırılmak istenmesi, Mustafa Kemal’e 9. Ordu Müfettişliği görevinin verilmesinde önemli birer etken olmuştur.
Mustafa Kemal’den 9. Ordu Müfettişi Olarak Beklenenler Nelerdir?
Mustafa Kemal’e 9. Ordu Müfettişi olarak verilen görevler, Mustafa Kemal’in hiçbir zaman uygulamadığı birtakım işlerden oluşmaktadır:
1. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde başlayan işgallere karşı halkın oluşturduğu milis güçleri ve milli kuruluşları dağıtmak/lağvetmek.
2. İşgaller karşısında kaos ortamından faydalanan kişileri cezalandırmak.
3. Halkın elinde bulunan silah ve cephaneyi toplamak ve hükümete teslimi sağlamak.
4. Ordunun terhis işlemlerini takip etmek ve terhis işlemlerini gerçekleştirmek.
5. Görevde bulunduğu bölgelerde iç güvenliği sağlamak.
Mustafa Kemal’den istenen bu görevlerin çoğu Mondros Ateşkesi’nin maddeleri çerçevesinde hazırlanmıştır.
