Mum Söndü Nedir?

Alevilerin söz konusu olduğu bir sohbet ortamında/meclisinde söz dönüp dolaşıp “mum söndü” meselesine döner. Peki bu mum söndü olayının aslı var mı? Tarihi nerelere kadar uzanıyor? Şehir efsanesi mi?

Mum söndünün Aslı Var mı? 

Mum söndü esasen bir uydurmacadır. Mum söndü, Alevilerin toplu seks ayinleri değildir. Özellikle bazı çevrelerin abarttığı şekliyle ”ensest” bir birliktelikleri hiç değildir. 16. Yüzyıldan bugüne kadar Alevi-Sünni meselesi hep tartışılagelmiştir. Bu Alevi-Sünni geriliminin kaynağına bir sonraki yazılarımızda yer vereceğiz.

Mum Söndünün Tarihi Nedir? 

16. Yüzyıldan sonra Osmanlı topraklarında mevcut Alevi nüfusu, coğrafyamızın genellikle doğusunda yaşarlardı. Sınır uçlarında Safevi Devleti’ne sınır yerlerde yaşamışlar ve Aleviler bu iki ülke arasında siyasi bir malzeme olmuşlardır. Böyle bir ortamı göz önüne getirdiğinizde Alevilerin dini inançları şu zamanki kadar rahat olmadığı pekala çıkartılabiliyor. Zaten Osmanlı Devleti’nde Alevi kesimin beraber ayin yapmaları yasaktı. Bu arada Cem ile Cami aynı kökten gelen Arapça kelimelerdir, toplanmak, bir araya gelmek, derlemek, derlenmek anlamına gelir. Ve sık sık Alevilerin oturduğu muhitlere baskınlar düzenlenirdi. Alevilerin akşam Cem Ayini yaptıkları sırada bir kişi tedbir amaçlı dışarıda bekletilirdi. Zabıtlar yabancı birinin Cem edilen yeri gözetlediğini görünce içeriye haber verirler ve böylece mumlar söndürülürdü. Bölgede yaşayan fakat Alevi olmayanlar için bu durum bir ”dedikodu” malzemesi haline gelir ve mum söndü deyimi de buradan türemiş ve günümüze kadar gelmiştir.

Mum Söndü Nedir? Alevilikte Yeri Var mıdır? 

Mum söndü, Cem Ayinin süresini belirleyen bir işaret/semboldür. Osmanlı zamanında/eski zamanlarda Cem Ayinlerinde bir kandil yakılır ve kandil bitene kadar ibadete devam edilirdi. Dede kandilin bitimine yakın, ”bitti” anlamına gelen bir söz/hareketle ayini bitirirdi. Kandil, mum oldu. Mum söndü ortaya çıktı. Kandil söndü olmaması tamamen tesadüf.

Unutmamak gerekir ki;

Şimdiki Alevilerle, Osmanlı ya da Baba İshak zamanlarındaki Aleviler arasında büyük farklar vardır. Aleviler, aynı zamanda Türklük özelliklerini en çok barındıran topluluktur. Yani Aleviler, Sünniliği seçen Türklerden daha çok kültür ve geçmişlerine sahip çıkmışlardır. Öte yandan bu Alevi-Sünni ayrımını derinleştirmek isteyenler için ”mum söndü” gibi dedikodular oldukça alkışlanabilecek safsatalardır.