Hukuk

Parlamenter Sistem Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Parlamenter sistem nedir ve özellikleri nelerdir? Daha önceki yazılarımızda ülkelerin çeşitli yönetim tiplerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca ”parlamenter” sistemin özelliklerinden söz edeceğiz.

Parlamenter Sistem Nedir?

Anayasamıza göre parlamenter hükumet sisteminde yasama, yürütme ve yargı güçleri birbirinden ayrıdır. Ancak bu güçler arasındaki ayrım yumuşak ve dengelidir. Yani bazı durum ve şartlarda yasama ve yürütme organı birbirini etkileyebilir ve görevlerine son verebilir.

Yürütme cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu olmak üzere iki kanada ayrılır. Yürütme organın kaynağı ise yasamadır ve yasama organına karşı sorumlu olan bir hükumet (Bakanlar Kurulu) kesinlikle bulunması gereken bir özelliktir.

Parlamenter sistemde cumhurbaşkanı siyasal açıdan sorumsuzdur. Yine bu sistemde Başbakanın milletvekili olması şartı aranır. Kabinede görevli olan bakanlar Meclis dışından da seçilebilir.

Parlamenter sistemde yasama organı, güven oylamasıyla hükumeti düşürebilir. Yürütme içinde ise cumhurbaşkanı belirli şartlar gerçekleşirse yasama seçimlerini yenileyebilir.

Güçler Ayrılığı ve Yönetim Türleri

  • Yasama ve yürütme organları kesin ve sert biçimde ayrılmışsa başkanlık sistemdir.
  • Yasama ve yürütme organları yumuşak ve dengeli biçimde ayrılmışsa parlamenter sistemdir.
  • Hem başkanlık hem de parlamenter özellik taşıyorsa yarı başkanlık sistemidir.

Bazı Ülkelerin Devlet Türleri ve Hükumet Yapıları

  • İngiltere – Üniter – Parlamenter
  • Türkiye – Üniter – Parlamenter
  • ABD – Federal – Başkanlık
  • Almanya – Federal – Parlamenter
  • Fransa – Üniter – Yarı başkanlık
  • Yunanistan – Üniter – Parlamenter

Örnek Soru

Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemler için söylenebilir?

  • A: Parlamento kendisi feshedemez.
  • B: Yasama organı tek meclisi olmak zorundadır.
  • C: Yasama organı üyeleri yürütme organında görev alabilmelidir.
  • D: Yürütme organı tek yapılı olmalıdır.
  • E: Başbakan parlamento dışından da olabilmelidir.

Cevap: C

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.