Kültür/SanatTarih

Roma’nın Yasal Şahitleri: Acta Diurna

Roma İmparatorluğu‘nda günlük olarak yayımlanan, genellikle taş ve metallerin üzerine yazılmış resmî içerik ve her tür bilgi barındıran yazılara Acta Diurnia adı verilirdi. Günlük Faaliyetler ya da Günlük Kamu Kayıtları adıyla da Türkçeye çevrilen Acta Diurnia, bazen Acta Popidi veya Acta Publica olarak da isimlendirilse de içerikleri birbirlerinden farklıydı.

 

Taşa yazılmış bir Acta Diurna Örneği.

Bu sözü edilen günlük kayıtların ilk örneklerine Romanın üç döneminden biri olan Cumhuriyet döneminde, MÖ 131 yılında rastlanıldığı bilinmektedir. Acta Diurnia ilk başlarda yasal içerikler ve kararlardan oluşmaktayken daha sonra gündelik olayları konu edinen metinler haline döndü. Buna Acta Publica adı verilirdi. Doğum, ölüm, davetler ve organizasyonlar gibi sosyal içerikler bu metinler sayesinde şehrin önemli yerlerinde asılarak sergilenir ve halk bilgilendirilirdi.
Roma Senatosu’nun tartışmalarına ve tutanaklarına yer veren Acta ise Acta Senatus adı verilirdi. Bu metinler askeri ve diplomatik açıdan hassas bilgiler içermekteydi. Jül Sezar döneminde halkın erişimine açılmıştır. Sezar’ın ölümü sonrası eski usule dönülmüş ve bu metinler üzerinde devlet eliyle sansürlemeler getirilmiştir. Bu ise tarihte ilk propagandanın örneklerini oluşturmuştur.
Acta Diurnia, Roma tahtının İstanbul’a taşınması üzerine artık yazılmamaya başladı. Acta Diurna tarihe karışmış oldu. Romalı tarihçi Publius‘un yazmış olduğu ‘Annales‘ ve ‘Historiae‘ adlı eserlerin ilham kaynağını Acta Diurna örnekleri olmuştur. Aynı zamanda Acta Diurna tarihin ilk günlük gazetesi ve resmî gazetesi olarak bilinir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.