Yurda Dönüş: Aşkenazlar
Şu anki İsrail topraklarına Avrupa kıtasından göç eden ve Sefarad olmayan Yahudilere verilen genel isimdir. Kelime anlamı Almanya’nın bir bölgesine Ortaçağda verilen isimden türemiştir.
Aşkenazlar çoğunlukla Fransa, Almanya, Polonya ve Rusya’da varlıklarını sürdürmelerine rağmen asıl yoğun olarak yaşadıkları yer Doğu Avrupa’ydı.
Nazilerin toplu kıyımlarımdan önce yeryüzündeki tüm Yahudilerin yüzde yetmişini oluşturan Aşkenazların mevcudu şu anki Yahudi nüfusunun yaklaşık yarısına denk düşecek kadar bir azalma yaşamıştır.
Aşkenaz Yahudilerinin konuştuğu dil Yidiş diliydi ve bu dil İbranice, Almanca, Slav ve diğer Avrupa dillerinin karışımı melez bir dildi.
Köken olarak bazı tarihçiler Karaim Türklerini bazı tarihçiler ise Hazar Türklerini kabul ederler. Ünlü Macar sosyolog Arthur Koestler, On Üçüncü Kabile adlı eserinde Aşkenazların atası olarak Hazar’ları kabul eder ve bunu tarihsel ve bilimsel olarak uzun uzun açıklar.
Aşkenazlar genellikle iyi bir eğitim görmüş ve ekonomik olarak biraz daha varlıklı bir kesimden oluşmaktaydılar. Aşkenazların dikkat çeken en önemli özelliklerinden biri de yaşadıkları bölgelerdeki devletlerin neredeyse tamamının Hristiyan olmalarıydı. Bu ülkelerde sürekli olarak dışlandılar ve baskı altında kaldılar.
Baskı ve tutucu politikalar Aşkenazları daha da içine dönük bir kitle haline getirdi. Böylelikle Aşkenazlar siyasi anlamda radikal görüşlerin fikir babası olma yolunda önemli adımlar atmış oldu. Franz Kafka, Sigmund Freud, Karl Marx, Steven Spielberg ve George Soras‘ın ünlü Aşkenaz Yahudileri arasında oldukları söylenmektedir.
1948 yılında kurulan İsrail’in asıl kurucuları olarak Aşkenazlar ön plana çıkar. Kudüs topraklarında 1800’lü yılların başında Sefarad nüfusu yoğunluktaydı fakat bu tarihten sonraki göçlerle bölgede Aşkenazların da nüfusu giderek arttı. 1900’lü yıllara gelindiğinde Sefaradlar azınlık durumuna düşmüştü.
İsrail’in kurulması ve aynı zamanda siyonist düşüncenin yayılıp bir temele oturtulmasında Aşkenaz Yahudilerinin payı yadsınamaz. Günümüzde dahi Aşkenazlar ülkedeki en etkili ve yönetim kademelerindeki en etkin gruptur.
