Rüzgarların Yönlerini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Rüzgar, en net tanımı ile “yüksek basınç merkezlerinden alçak basınç merkezlerine doğru hareket eden yatay yönlü hava hareketlerine” denmektedir. Rüzgarların oluşmasında etkili olan en önemli faktör, iki nokta arasındaki basınç farklarıdır. Coğrafya biliminin önemli konuları arasında yer alan rüzgar konusunda bu seferki yazımız “rüzgarların yönlerini etkileyen faktörler” olacaktır. Rüzgarların yönlerini etkileyen faktörler nelerdir?
1. Basınç Merkezlerinin Konumu
Basınç merkezlerinin birbirleri ile olan konulmarı rüzgarın yönünü etkileyen bir faktördür. Basınç merkezlerinin yeri değişikte/basınç merkezleri yer değiştirdikçe rüzgarın yönü de bu hareketlerden etkilenmektedir.
2. Yer Şekilleri
Hava kütlelerinin hareket etmesinde yer şekillerinin uzanış yönü etkilidir. Örnek vermek gerekirse güneydoğu-kuzeybatı yönündeki bir vadide “hakim rüzgar” yönü de aynı yönde olacaktır. Bu bilgiden de anlaşılacağı üzere bir bölgenin hakim rüzgar yönüne bakılarak söz konusu bölgenin yer şekilleri/uzanış yönü hakkında bilgi edinilebilir.
İstanbul Boğaz’ı ve Çanakkale Boğaz’ı, rüzgar yönleri ile örnek verilebilir yer şekilleridir. Bu iki bölgenin yer şekillerinden dolayı, hakim rüzgar yönü de aynı doğrultuda hareket etmektedir. Yani hava kütleleri, yer şekillerinin uzanış yönünde bir akım göstermektedir.
3. Dünyanın Dönüşü
Rüzgarlar, basınç merkezleri arasında yer alan en kısa mesafeyi izlemezler. Dünyanın kendi etrafında dönmesi sonucunda rüzgarların yönlerinde de belirli sapmalar meydana gelmektedir. Kuzey Yarım Küre’de hareket yönünün sağına; Güney Yarım Küre’de ise hareket yönünün soluna göre sapmalar meydana gelmektedir.
