İnkılap Tarihi

Saltanatın Kaldırılmasının Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin resmi olarak son bulması 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılması ile olmuştur. Birinci TBMM’nin gerçekleştirdiği tek inkılap olan saltanatın kaldırılması, yeni kurulacak olan Türkiye Cumhuriyeti’nin de ayak seslerinden biri olmuştur. Peki saltanat neden kaldırıldı. Saltanatın kaldırılma nedenleri nelerdi?

Nedenler

  • Osmanlı Devleti’nin Lozan Görüşmelerine davet edilmesinin ardından temsilcilik krizinin başlaması ve Lozan’da ülkenin tek, bağımsız ve güçlü bir şekilde temsil edilmesi düşüncesi saltanatın kaldırılmasındaki e önemli etken olarak karşımıza çıkmaktadır.
  • Yönetimdeki çift başlılığa son verme isteği (İstanbul hükumeti ve TBMM hükumeti)
  • Devlet idaresinin daha laik bir şekilde sağlanılmasının talep edilmesi. 
  • Saltanatın kaldırılmasındaki bir diğer önemli neden Cumhuriyet’in ilanına ve Cumhuriyet idaresine zemin hazırlama düşüncesi de bu kararda etkili olan bir diğer nedendir.
  • Monarşik devlet yapısına ve hanedanın ülke yönetimi ve ülkedeki insanlar üzerindeki tahakkümünü sona erdirme düşüncesi de saltanatın kaldırılmasının önemli nedenleri arasında yer almaktadır. 

Gelişme 

Saltanat rejimine son verilmesi üzerine son Osmanlı padişahı olan Vahdettin, yurt dışına çıkarılmış; Tevfik Paşa hükumetine ise son verilmiştir. Fakat Vahdettin’in yurt dışına gönderilmesi ile İngilizler, sultanı kendi yanlarına almak istemişlerdir. Halifeliğin gücünden yararlanmak isteyen İngilizler, Müslümanların koruyuculuğunu bundan sonra kendileri üstelendiğine dair propaganda yapmaya başlayınca, TBMM Abdülmecit Efendi halife seçilmiş ve böylece İngiltere’nin oyunu bozulmuştur.

Sonuçlar 

  • Devletin ve devlet yönetiminin laikleşmesi yönünde ilk ciddi adım atılmıştır. 
  • Osmanlı Devleti’nin varlığı resmi olarak son bulmuştur.
  • Türk milletini tek temsil eden kurumun TBMM olduğu kesinleşmiştir. 
  • Milli egemenliğin gerçekleştirilmesi yolunda ciddi bir adım atılmıştır.
  • Saltanatın kaldırılması ile beraber rejim ve devlet başkanlığı sorunları ortaya çıkmış; bu durum da Cumhuriyuet’in ilanına zemin hazırlamıştır. 

Önemli Bilgiler

  1. Osmanlı Devleti’nin son padişahı VI. Mehmet’tir. 
  2. Osmanlı Devleti’nin son halifesi ise Abdülmecid Efendi olmuştur.
  3. Osmanlı Devleti’nde son hükümet ise Tevfik Paşa hükumetidir. 
  4. Saltanatın kaldırılması ile birlikte Osmanlı Devleti’nin resmi gazetesi Takvim-i Vekayi de kapanmıştır.
  5. I. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gerçekleştirmiş olduğu tek inkılap saltanatın kaldırılmasıdır. 

Not: Saltanatın kaldırılması ile ilgili görüşmeler; adalet, şeriye, anayasa komisyonlarında görüşülmüştür.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.