Deyimler ve Atasözleri

Somat Ne Demek?

Somat Nedir? Nasıl kelime içerisinde kullanılır?

 

Somat kelimesi çoğu kişinin yaşamında karşılaşmadığı kıyıda köşede kalmış eski kelimelerimizden bir tanesi diyebiliriz.

Ailenizde eski kelimeleri ve tabileri kullanan kişi varsa bunu size kullanmış olması muhtemeldir.

Son derece merak ettiğim bir konuya beraberce açıklık getirmiş olacağız. Ben de bu sayede bu tabiri kafamda oturtmuş olacağım

Somat ne demek;

sofra, yemek, sofradaki yemekler ve ziyafet dernektir.

Istılahta somat kelimesine baktığımız zaman ise; Mevlevîlere özel  bir tabir olduğu görünmekte ve  belirli  bir merasim dahilinde yenilen yemeğe denmektedir.

 

Mevlevî dergâhlarında yemek pişirilmesi, dağıtılması ve yenilmesi kendilerine özel önemli  bir merasimle gerçekleşirdi. Mutfakta yemek hazırlanınca, kazancı dede, kazanın kapağını açar, dervişler yere indirirler, dede de bir güibank çeker ve yemek vakti beklenirdi. Yemekleri  yeme vakti gelince, mutfakta sofralar hazırlanır, etrafına postlar konulur ve uzunca bir havlu her sofraya çepeçevre sarardı.

 

Testi ve bardaklar hazırlanır, kaşıklar sapları sağda yüzüstü konurdu. Ardından yemekler boşaltılır, canlardan birisi hücrelerin bulunduğu koğuşa doğru: “Hûûûû, somâta salâââ!” diye seslenirdi. Hücrelerinden çıkan dervişler, baş keserek teker teker mutfağa girerler, en arkadan şeyh efendi de gelince topluca sofraya oturulurdu. Yemeğe tuzla başlanır, yine tuzla bitirilirdi. Yemek hep beraber aynı kaptan yenir ve yemek sırasında hiç konuşulmaz. Su içmek isteyen, ayakta hazır bekleyen dervişe işaret eder; o da bardağı doldurup öperek isteyene uzatırdı. Alan can da bardağı öperek suyu içer; birisi su içerken herkes sofradan el çeker ve onu beklerdi. Yemek yenince, şeyh efendi veya mutfakçı dede:

“Biz yoldaki sûfîleriz, padişahın sofrasında yemek yiyenleriz. Yâ Rabbi, bu kâseyi, bu sofrayı daimi kıl!” meâlinde Farsça bir beyit okur, ardından topluca Fatiha Suresi okunduktan sonra güibank çekilir; sofradakiier yine teker teker kalkar, mutfağa dc“ru baş kesip çıkardı.

Mevlevi dergâhı mutfaklarına dinen haram kabul edilen yiyecek ve içeceklerle zihin ve kalbi tenbeiliğe sevkettiği, riyâzete engel olduğu gerekçesiyle balıktan başka bütün yiyecekler girer ve yenirdi.

 

 

 

Somat kelimesinin kelime içinde  kullanımı nasıldır?

Buna kendi hayatımdan örnek verecek olursam;

-yemekte ne var?

-(dalga geçer bir ifadeyle) Somat hazırladım.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.