Soyadı Kanunu Nedir? Neden ve Ne Zaman Çıkarıldı?

Sosyal alanda yapılan devrimlerin tamamlayıcısı ve dil devriminin de bir parçası olan soyadı kanunu en son halkasından biri olarak kabul edilir. Aile adı, baba adı ayırıcı özellik olarak Osmanlı toplumunda, nüfus kayıtlarında ki karışıklıkları gidermek için ve askere alma işlemleri, iktisadi ilişkileri düzenlemek açısından soyadı kanuna son derece büyük ihtiyaç duyuldu.
Soyadı uygulaması, başlangıçta vatandaşlık hakkı olmaktan öte, ayırt edici bir özelliktir.

1933 yılında soyadı konusu tekrar gündeme gelir ve 16 Haziran 1934’de Meclis’te kanun görüşülür.

-oğlu ile biten kelimeler, Arapça ve Farsça olan isimlerin Türkçeleştirilmesi gündeme gelir. Çeşitli tartışmaların ardından ve rütbe ve unvanlarla hayvan isimlerinin soyadı olarak alınmayacağı kararlaştırılır. Diğer maddeler de görüşüldükten sonra 21 Haziran 1934’de 2525 sayılı yasa ile 1935’de yürürlüğe girmek üzere Soyadı Kanunu kabul edilir.

29 Kasım 1934’de ise, Efendi, bey, paşa vb. lakap ve unvanların kaldırmasına dair kanun kabul çıkartılır. Soyadı alma konusunda karmaşa yaşanmasını engellemek amacıyla bir ‘Soyadı Nizamnamesi’ yayınlanır.

Kaynak: Atatürk ve Türk İnkilap Tarihi (Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyeleri, sayfa 251)