Deyimler ve Atasözleri

Teşbihte Hata Olmaz Ne Demek?

Teşbihte hata olmaz nedir? Ne demek? Teşbihte hata olmaz deyiminin anlamı nedir? Daha önceki yazılarımızda gündelik hayatta sıkça kullanılan veya kullanımı eskiyen çeşitli kelime, söz öbeği, tabir, deyim ve atasözlerinden söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca “teşbihte hata olmaz” deyiminden, anlamından, kökeninden ve cümle içi kullanımından söz edeceğiz. 

Teşbihte Hata Olmaz Ne Demek? 

Teşbihte hata olmaz deyiminin Türk Dil Kurumu’na göre karşılığı şöyledir:

-‘Yeri geldiği zaman çirkin, kaba bir benzetme ile anlatıma daha etkili bir hava verilmesi, saygısızca bir davranış değildir, kimse bundan alınmamalıdır’ anlamında kullanılan bir söz.” 

Fakat teşbihte hata olmaz deyiminin anlamı, Türk Dil Kurumu’nun “Galat-ı Meşhur” çerçevesinde ele aldığı bir kullanım olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Ancak teşbihte hata olmaz deyiminin gerçek anlamı “teşbih hata kaldırmaz” veya “teşbihte hata olamaz” şeklindedir. Yani bu anlamına baktığımız zaman teşbihte hata olmaz deyiminin anlamı, gündelik hayatta sıkça kullanılan halinden farklıdır. 

Fakat olumsuz ve yersiz betimleme ve benzetmeler için genelde bu ”teşbihte hata olmaz” deyiminin arkasına sığınılır. Fakat bu deyim, yaygın kullanıldığı şekliyle ”benzetmekte yanlışlık olmasın” anlamından uzak bir deyimdir. Deyimi, ”teşbih hata kaldırmaz” şeklinde anlamak daha doğru olacaktır.

Öte yandan gündelik hayatta veya gündelik konuşma dilinde yapılan benzetmelerde bu deyiminin aslında yanlış kullanıldığını görüyoruz.

Teşbih: Benzetmedir. Benzetmelerde yapılan hatalar ise benzetilen ile benzeyen arasındaki bağlantının yanlış olmasını ve bu nedenden dolayı benzetmenin yanlış olmasına neden olur. Bu ise özellikle edebi metinlerde kusur olarak sayılır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.