Psikolojide Olumsuz Aktarma (Negatif Transfer) Nedir? Örnekleri ile Olumsuz Aktarma

Psikolojide olsumsuz aktarma ya da negatif transfer ne anlama geliyor? Daha çok gelişim psikolojisinde ve eğitim bilimlerindeki temel kavramlardan biri olan olumsuz aktarma, aktarma türlerinden biridir. Aktarma, olumlu ve olumsuz aktarma olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu yazımızda kısaca olumsuz aktarmadan söz edeceğiz.

Olumsuz Aktarma Nedir?

Kişinin önceden öğrenmiş olduğu bilgi ve öğrenmelerin yeni öğrenmeleri olumsuz etkilemesi ya da zorlaştırmasına ”olumsuz aktarma” adı verilmektedir. Örnekler üzerinden giderek konuya açıklık getirelim.

Olumsuz Aktarma – Örnekler

• Q Klavye yazan bir memurun daha sonra yeni yönetmelik gereği F Klavye yazmaya başlaması ancak F klavyede zorlanması,
• İki parmak daktilo yazan birisinin 10 parmak daktilo yazarken zorlanması,
• Eski cep telefonunun özelliklerini ve kullanımı bilen kişinin aldığı yeni cep telefonunda menüleri karıştırması ve istediği şeyleri kısa sürede yapamaması ve yanlış tuşlara basması,
• Uzun süre İngiltere’de yaşayan birisinin Türkiye’yi ziyaret ettiğinde direksiyonun solda olmasından dolayı araba sürerken zorlanması, yine aynı şekilde Türkiye’de uzun yıllar yaşayan birisinin Kıbrıs’ta araba sürerken zorlanması.

Önemli: Aktarım, birbirine benzer ve yakın durumlar arasında gerçekleşirse özel aktarım yani yakın aktarım olur. Şayet aktarım birbirine benzer olmayan ve uzak durumlar arasında gerçekleşirse genel aktarım yani uzak aktarım olur.

Önemli Not

Olumsuz aktarmayı öncelik ve sonralık ilkesiyle karıştırmamak gerekir. Öncelik etkisinde bir öğrenimin ilk safhası daha iyi hatırlanırken sonralık etkisinde son kısımlar daha iyi hatırlanır. Yani burada hatırlama kurgusu yapılır.

Çok Çok Önemli Not

Olumsuz transfer, sıklıkla ket vurma ile karıştırılır. Ket vurma kısaca öğrenilen bilgilerin hatırlanması ile ilgili bir sorundur. Fakat transfer, genellikle davranışçı kuramcıların kullandıkları bir kavramdır ve ket vurma terimini genellikle bilişsel kuramcılar kullanmaktadır. Olumsuz transfer daha çok psikomotor olur ancak ket vurma daha çok bilişsel olmaktadır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus olumsuz transferin yeni öğrenme durumunun olmasını engellerken ket vurmanın öğrenilmiş durumların birbirini unutturması veya karıştırmasıdır. Bu yüzden olumsuz transfer her zaman psikomotor olmak zorunda değildir.