Siyaset

De Facto ve De Jure Ne Demek?

De facto ve de jure terimleri gerek siyasette gerek hukukta gerekse gündelik hayatta sıkça kullanılan kelimeler/tabirler arasında yer almaktadır. Kavramların birbirine olan yakınlıklarından dolayı anlamları da zaman zaman karıştırılıyor. Peki de facto ve de jure ne anlama geliyor? Ne demek? Bu yazımızda kısaca de facto ve de jure kelimelerinin anlamlarından söz edeceğiz. 

De Jure Ne Demek? 

Latince bir tabir olan de jure, kanuna aykırı olmayan, kanuna uygun ve hukuki olarak anlamına gelmektedir. 

Hukukta de jure kavramı, kanunların söz konusu durumla ilgili ne söylediğini açıklar. Daha açık bir ifadeyle de jure kanuna göre olması gerekeni ifade eder.

De Facto Ne Demek? 

De Facto, de jure kelimesinin zıt anlamlısıdır ve “gerçekte olan”, “uygulamada”, “fiilen” anlamlarına gelir. Kanuna uygun olmayan, hukuki bir geçerliliği bulunmayan anlamlarına da sahiptir. 

İngilizcede ilk kez 1602 senesinde kullanılan de facto terimi, daha sonra hukuk ve evlilik gibi pek çok farklı alanda kullanılmaya başlanmıştır. 

De Facto ve De Jure Arasındaki Farklar

1-) De facto olanı, de jure ise olması gerekeni açıklar.

2-) De facto, kanuna uygun değilken de jure kanuna uygundur. 

De Facto Evlilik Nedir? 

Resmi olmayan evlilik anlamına gelir. Bir ülkedeki resmi kayıtlara göre evlilik rakamları haricinde beraber olan ve evlilik hayatı yaşayan insanların kurmuş olduğu birliktelik türüdür.

Uluslararası Alanda De Facto ve De Jure

Uluslararası alanda belirli olan sınırlar ve önceden belirlenen haklar dışında sahip olunan statü ve mevkilere de facto ve de jure kavramları ile isim verilir.

Mesela Türkiye Cumhuriyeti’nin Kıbrıs Barış Harekatı çerçevesinde bölgedeki Türk nüfusunun varlığı ve bağımsızlığı nedeniyle karşı çıkılmasına rağmen tüm tehditleri göz önünde bulundurarak ve uluslararası kuralları ihlal ederek kurduğu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de bir de facto ülkedir. Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sadece Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınır. Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Türkiye’den başka tanıyan herhangi bir ülke de yoktur.

Başka bir örnek verecek olursak Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı da yine buna iyi bir örnektir. Yine aynı şekilde Doğu Almanya’nın birleşmeden sonra doğrudan AET’ye katılması da.

De Facto Lider Ne Demek?

Yine aynı şekilde de facto lider de hukuki olarak tanınmayan, gayriresmi bir şekilde bir ülkenin başına geçmiş kişiler için kullanılır. Mesela Türkiye’ye göre Sisi, Mısır’ın de facto lideridir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.