Depremin Şiddeti ve Büyüklüğü Arasındaki Fark Nedir?
Depremin büyüklüğü ve şiddeti arasındaki fark nedir? Depremin büyüklüğü ile şiddeti ne anlama geliyor? Daha önceki yazılarımızda depremle ilgili çeşitli konu başlıklarından söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca depremin büyüklüğü ve şiddeti arasındaki farktan söz edeceğiz.
Depremin Büyüklüğü
Depremin büyüklüğü Richter ölçeğine göre ölçüler ve büyüklük genelde magnitüd olarak hesaplanır. Yani orta şiddetli bir deprem 6-6,5 arasında iken büyük ölçüdeki bir deprem 7 ve üzeridir. Yukarıda yazılan rakamlar depremin büyüklüğü ile ilgilidir.
Kırılan fayın ortaya çıkardığı enerjinin yaratmış olduğu sarsıntı, depremin hissedildiği yerlerde farklı olabilir. Bu farklılık ise depremin şiddeti ile ilgilidir.
Depremin Şiddeti Nedir?
Depremin meydana geldiği yer ile etki alanı içerisindeki yerler arasındaki hissedilme farkına depremin şiddeti denir. Örneğin depremin ana üssü olan bir yer ile deprem üssünden 250 kilometre ötedeki bir yer arasında depremin şiddeti arasında fark vardır. Depremin ana üssü olan yer, depremi büyüklüğüne yakın olarak hissederken deprem üssünden 250 kilometre uzaklıkta olan yer ise depremi daha az bir şiddette etkiler.
Depremin şiddetini belirleyen en önemi unsur, depremin yeryüzüne ne kadar yakın veya ne kadar uzak olduğu ile ilgilidir. Yer yüzeyine yakın olan bir yerde meydana gelen deprem, gerçekleştiği alanda çok etkili iken uzak yerlerde çok etkili olmaz ancak yer yüzeyine uzak bir yerde gerçekleşen bir deprem çok daha geniş bir alanı etkiler.
Örneğin Küçük Kıyamet olarak da bilinen 1509 depremi, Murat Bardakçı’nın aktardığı üzerde kuzeyde Kırım’dan, güneyde ise Kahire’den hissedilmişti. Öte yandan Kasım 1999’da 17 Ağustos depreminden 87 gün sonra gerçekleşen Düzce Depreminin Ukrayna’dan hissedildiği kayıtlara geçmişti.
Büyüklük ve Şiddet Arasındaki Fark – Örnek
Depremin büyüklüğü ile şiddeti arasındaki farka örnek verecek olursak; bir yumruğun etkisi her bünyede bir değildir. Her birey, yumruktan aynı şiddette etkilenmez.
Örneğin idmanlı ve daha önce yakın dövüş, boks gibi sporlarla geçmişi olan birisine atılan bir yumruk ile idmansız, zayıf ve çelimsiz bir kişiye atılan yumruk arasında bir fark vardır. Tabi burada atılan yumrunun şiddetini aynı olarak varsayıyoruz. İki bünye üzerinde denenen yumruk, etkisi ve şiddeti bakımından farklılık gösterebiliyor. İşte bu, depremin şiddeti ve büyüklüğü arasındaki farkı göstermektedir.
Depremin büyüklüğü ve şiddeti, zaman zaman ortaya atılan deprem iddiaları nedeniyle karıştırılabilir. Örneğin uzmanlar Marmara’da olması beklenen depremle ilgili olarak 8.0 ve üstü bir rakam verirken bunu “şiddeti” açısından söylemektedir. Nitekim uzmanların büyük bir çoğunluğu Büyük Marmara Depremi’nin 7.2 veya en kötü senaryo ile 7.6 arasında olabileceğini dile getirmektedir.
Örnek vermek gerekirse Büyük Marmara Depremi, 7.4 büyüklüğünde olup Silivri açıklarında gerçekleşirse zemini sıkıntılı olan Avcılar bu depremi 8 veya üstü bir şiddette hissedecekken zemini nispeten daha sağlam olan Kadıköy çevresi 6, 6,5 civarında hissedecektir.
Kısaca depremin büyüklüğü ve şiddeti birbirinden tamamen farklı şeylerdir. Bu iki kavram her ne kadar yakın anlamlı veya eş anlamlı gibi dursa da farklı şeyler ifade etmektedir.