Din ve Toplum İlişkisi Üzerine
Dinin toplum yaşamında birden çok fonksiyonundan bahsedilebilir. Bunlardan en önemlileri dinin birleştirici ve bütünleştirici özelliğidir. Din bu fonksiyonuyla insan yaşamına nüfuz edip bireysel bir sistem olmakla kalmayıp toplumsal alana dahil olabilmiştir. Din, Türk milletinin İslam’la tanışmadan önceki dönemlerinde de hayatın merkezi alanında yer almış ve insanların gündelik hayattaki inanç sistemini yansıtmıştır. Mardin’in açıklamasına göre Türkiye’deki İslam’ın karmaşık niteliği araştırıcılara önemli bulgular sağlayacak tükenmez bir kaynak olarak görünmektedir. Bununla birlikte Türkiye’deki din olgusunu araştıran herhangi bir kişi tam bir açıklama yapabilecek durumda değildir. (Mardin, 1993: 116).
Tam bir açıklama yapabilecek durumda olmadığımız halde konuyu aydınlatmaya çalışmak üzere Türkiye’de din ve toplum ilişkisi konunun bütünlüğünün açıklanması açısından önemli bir alanı teşkil etmektedir. Bununla beraber din hayatın her alanında kendini hissettiren bir olgu olduğundan Mardin’in açıklaması önemli bir yere sahiptir. Dine bir rehber olarak hayatlarında yer veren insanlar bunu sosyal ilişkilerinde de hissettirmiştir. Osmanlı Devleti’nde daha etkili bir şekilde başlayarak günümüze kadar ulaşmış olan dinin kültürleşmiş insan ilişkileri ağı toplumu şekillendiren önemli bir aygıt olmuştur.
