Osmanlı Devleti’nin Dünya Mirasına Katkısı Nedir?
Osmanlı Devleti, ceddimizin kurduğu ve asırlar boyunca dünya üzerinde hakimiyet kurmuş, nice topraklar almış ve nice badireler atlatmıştır. 600 yıldan fazla ömür süren Osmanlı Devleti hakkında yazacak pek çok şey var. Ama ben bunlardan bir tanesine dikkat çekmek istiyorum: Osmanlı Devleti’nin dünya mirasına katkısı nedir?
1299 yılında Söğüt ve Domaniç civarında kurulan ve 600 yıl boyunca dünyanın en önemli güçleri arasında gösterilen Osmanlı Devleti, 1800’den sonra dağılma ve parçalanma dönemine girmiştir. Bu süreçten sonrası Osmanlı Devleti için çok da iyi olmamış ve devlet, 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılması ile resmen yıkılmıştır. Peki Osmanlı’dan bize değil, dünyaya kalan miras nedir?
Yunanlılar demokrasi ve felsefeyi dünyaya ikram ettiler, Romalılar ise hukuku. İngilizler siyaseti, Almanlar çalışma ahlakını, Japon’lar ise azmi dünyaya öğretti. Peki Osmanlı Devleti’nin dünya mirasına katkısı ne oldu?
Kardeş katli? Saray içindeki entrikalar? Çağ açıp çağ kapayan, tüm dünya devletlerini dize getirdiği için övündüğümüz ceddimiz Osmanlı Devleti dünyaya, yok olana kadar, ne miras bıraktı?
Savaşmayı, savaşma ahlakını ya da askeri alanda başarılarını mı? Bunları sadece biz okuruz, biz biliriz. Her devlet veya her imparatorluk arkasında onunla hatırlanacak birtakım emanetler bırakır. Sasaniler (hükümdarları Nuşirevan’dan dolayı) adaletli olmaları ile bilinir. Moğollar ise barbar. Persler, savaşçı bir millet olarak kabul edilir. Ama Osmanlı Devleti’ni tanımlamak için bir şey bulmak zor.
Savaşçı mı? Kuruluş yıllarında evet. Sonrası malum. Adaletiyle mi ün salmış? Hayır. Ün salacak kadar adaletli olmamış. Bilimde çığır mı açmış? Hayır. Açsaydı şüphesiz duraklama ve gerileme-dağılma dönemleri yaşanmazdı? Kendisiyle özdeşleşen bir alan mı bırakmış? Hayır.
Kahve, hamam, hoşgörü gibi klişelerden uzaklaşın. Zira bunları bir kendimiz anlatır bir kendimiz dinleriz.
Fatih Sultan Mehmet dönemini istisna tutacak olursak Osmanlı Devleti’nin hiçbir safhasında bir “dünya devleti olmadığını” görürüz. Zira Osmanlı Devleti, içine kapanık bir devlettir. Siyasetteki adı, izole devlettir. Gelişmelere kapalıdır.
Yani özetle Osmanlı Devleti kendi çalmış kendi oynamış bir devlettir. Yiğidi öldür, hakkını yeme demişler, Osmanlı Devleti tarihimize övünç kaynağı olmuş bir devlettir. Ama bu gerçek, eksiklikleri görmeye engel değildir.
