Temsil Yetkisi Nedir? Yasal Temsil ve İradi Temsil Ne Demek?

Borçlar Kanununun 32. maddesinin birinci fıkrasına göre temsilcinin yaptığı idari ve hukuki işlemlerden doğan hak ve borçların doğrudan doğruya temsil olunana ait olması için temsilcinin “temsil yetkisine” sahip olması gerekir. Bu kanunla belirlenmiştir. Peki temsil yetkisi nedir? Ne demek? 

Temsil Yetkisi Nedir? 

Bir başkasının isim ve hesabına hukuki ve idari bir işlem yapılabilmek için temsilciye verilen izne temsil yetkisi adı verilir. Temsilciye verilen temsil yetkisi, ya kanundan ya da temsil olunanın iradesinden doğabilir. Temsilciye verilen yetki, kanundan doğuyorsa buna “yasal temsil”; iradeden doğuyorsa ise buna “iradi temsil” adı verilir. 

Yasal temsile örnek vermek gerekirse veli ve vasileri söylemek mümkündür. Kanundan doğan yani yasal temsilci olan bu kişiler velayeti ve vesayeti altında bulunan kişilerin ismine ve hesabına hukuki ve idari işlem yapabilir. Bu kişiler söz konusu temsil hakkını vesayeti ve velayetine sahip oldukları kişilerden değil doğrudan Medeni Kanundan alırlar. 

İradi temsil yetkisinde ise temsilcinin temsil yetkisi temsil olunanın iradesinden kaynaklanır. Temsil yetkisi verme, temsil edilen tarafından yapılan ve temsilciye ulaşmasıyla birlikte hüküm ifade eden bir irade açıklamasıdır. Yani bu yetki, hukuki bir işlemdir. 

Temsilci kişinin temsil etme yetkisini kabul ettiğini bildirmesine ve hatta kendisine bu konuda yetki verildiğinden haberdar olmasına ihtiyaç yoktur. Temsili, vekâletten ayıran en önemli fark da budur. Temsil verme yetkisi tek taraflı bir hukuki işlem iken vekalet bir akit yani sözleşmedir. Vekillik işlemi, ancak karşı tarafın bunu kabul etmesiyle meydana gelir. Fakat vekalet sözleşmelerinin birçoğunda temsil yetkisi de mevcuttur ancak her vekalet sözleşmesinde mutlaka temsil yetkisinin bulunmasına ise ihtiyaç yoktur. 

Öte yandan, temsil yetkisi, yalnızca vekalet sözleşmesinde değil aynı zamanda başka sözleşmelerde, mesela hizmet ve şirket sözleşmelerinde de söz konusu olabilir.