Türk-İslam Devletlerinde Vergi Sistemi
Türk-İslam Devletlerinde vergi sistemi nasıldı? Türk-İslam devletlerinde vergi türleri ve çeşitleri nelerdir? Bu yazımızda kısaca Türk-İslam devletlerinde görülen vergi sisteminden bahsedeceğiz. Kısaca Türk-İslam Devletlerinde Vergi Sistemi
Türk-İslam Devletlerinde bayındırlık harcamaları, saray masrafları, askeri harcamalar devlet giderleri arasında yer alırken haraç, öşür, iltizam, cizye, gümrük vergileri, ganimetlerin beşte biri, orman, maden, tuzla gelirleri ile bağlı beyliklerin hediye ve yıllıkları devletin gelir kaynakları arasında yer alıyordu.
Türk-İslam Devletlerinde vergi sistemi belli başlı olarak dörde ayrılır. Bunlar yukarıda da belirtildiği gibi zekat, öşür, haraç ve cizyedir.
Zekat: Sadece Müslümanlardan, belirli hayvan ve madeni eşya veya ticari eşyası olan kişilerden 40/1 oranında alınan vergilerdir.
Öşür: Yine sadece Müslümanlardan alınan tarım ürünleri vergisine verilen isimdir. 10/1 oranında alınır.
Haraç: Gayrimüslimlerden alınan tarım ürünleri vergisine verilen isimdir.
Cizye: Devletin, sınırları içerisinde yaşayan askerlik çağındaki Gayrimüslimlerden alınan bir vergidir.
Not: Cizye; yaşlı, kadın, din adamı, çocuk, hasta Gayrimüslimlerden alınmazdı.
Not: Vergi memurlarına “Cabi” ismi verilmiştir.
Not: Yol, köprü yapımı ve bakımından sorumlu olanlardan vergi alınmazdı.
Ekonomik hayatın temeli olarak kabul edilen ikta sistemi ile birlikte tarımsal faaliyetlerden doğan vergiler, hazineye girmeden sipahilere “maaş” olarak verilmiştir. Vergiye tabi tutulacak toprak birimine “Çift-i Avamil” ismi vermiştir. Çift başına yıllık vergi 1 Dinar olmuştur. İkta sistemi daha sonra Osmanlı’da “Tımar” olarak yeniden yorumlanmıştır.
Dinar: Altın para.
