Türkiye’nin AKKA’dan Çekilmiş Olması Ne İfade Ediyor?
Geçtiğimiz günlerde Türkiye, Uyarlanmış Avrupa’da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması’ndan (AKKA) çekildiğini duyurdu. AKKA Anlaşması, 1990 yılında Paris’te imzalanmıştır. Soğuk Savaş dönemlinde Avrupa’daki ülkelerinin silah teçhizatı ve askeri faaliyetlerini kısıtlayan bir anlaşma olan ve askeri oluşumlar ve teçhizat bilgilerini kontrol altına alıp denetlemek için kurulan bu anlaşma Avrupa başta olmak üzere Atlantik Kıyılarından Ural Dağlarına kadar olan alanı kapsamaktadır. Burada var olan ülkelerden zamanla birçok ülke bu anlaşmadan çekildi. 2023 yılında Rusya’da bu anlaşmadan çekilmişti. Türkiye’de Nisan ayının başında AKKA’da çekilme kararı aldı. Peki Türkiye’nin AKKA’dan çekilme kararı alması ne ifade ediyor? Bunun cevabını vermek neredeyse güç. Sonrasında izlenecek adımlara bağlı olarak değişiklik gösterecek olan bu hamle ile Türkiye bu anlaşmaya tabi olmayı bırakmış durumda. Bunda iki önemli etken olduğu düşünülmekte. Birincisi bu anlaşmanın artık bir mahiyetinin kalmaması ve zaman içerisinde birçok üyesini kaybetmesi etkili olmuştur. İkincisi ise Türkiye’nin gerek askeri hareketlilik gerekse askeri teçhizat için yaşamış olduğu sorunlara bir cevap olarak nitelendirilmektedir. Fakat unutmamak gerekir ki bu gibi anlaşmaların sonucunu uzun vadede görmek her zaman için daha isabetlidir. Sizler için alanının uzmanlarından bazı alıntılar derledik;
Doç. Dr. Zuhal Karakoç Dora: “Bu boyunduruktan kurtulmak ve Türkiye’nin meşru savunma kapasitesinin arttırılmasını yabancı hiç bir küresel güce mahkum bırakmamak adına işlevi sekteye uğramış bu anlaşmadan çekilmek ise çok isabetli bir karardır. Kafkasya, Karadeniz, Adalar Denizi ve Doğu Akdeniz başta olmak üzere küresel anlamda krizlerin odak noktası bölgelerde Türkiye’ye yönelebilecek tehdit potansiyeli çok yüksektir. Bu sebeple milli savunma üstünde milli olmayan herhangi bir denetim kabul etmemiz de mümkün olmayacaktır.”
Doç. Dr. Tolga Şirin: “Geçen hafta Polonya’nın anlaşmadan çekilmesinden sonra bu metnin fiili anlamı kalmadığı düşünülüyordu. Türkiye bu gelişmelere koşut bir pozisyon almış oldu. Bu tutum sürpriz değil ve ileri sürülen komplo teorileri bence lüzumsuz.”
Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan: Türkiye’nin AKKA Antlaşmasını askıya alması çok ilginç yorumları beraberinde getirmiş. Lakin zaten kadük olan bir antlaşma, NATO’nun diğer ülkelerini de benzer noktaya getirdi. Kısaca değişen fazlaca bir şey yok. Bu arada Rusya antlaşmadan 2023’te çekilse de, 2007 yılından beri askıya almıştı. Putin’in o yıl Münih Güvenlik Konferansında başlattığı tek kutupluluğa karşı çıkış ve sahalara geri dönüş sürecinin bir adımıydı AKKA konusu.
