Zimmet Suçu Nedir? Cezası Nedir?
Zimmet suçu TCK madde 247’de düzenlenmiştir. Kamu görevlisi, bu görevi dolayısıyla zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetme ile yükümlü olduğu mallar üzerinde ancak görevinin gerektirdiği şekilde tasarrufta bulunabilir. Hükümde kamu görevlisinin bu mallar üzerinde görevinin gerekleri ile bağdaşmayan bir suretle tasarrufta bulunması, bu malları kendisinin veya başkasının zimmetine geçirmesi suç olarak tanımlanmıştır.
Zimmet suçu konusu, taşınır veya taşınmaz maldır. Bu malın zilyetliğinin kamu görevlisine devredilmiş olması veya kamu görevlisinin bu mal üzerinde koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunması gerekir. Malın mülkiyetinin devlete ait olması şart değildir. Herhangi bir kuruma veya kişiye ait olabilir.
Zimmete geçirme, suç konusu mal üzerinde malikmiş gibi tasarufta bulunmayı ifade eder. Bu tasarruflar, suç konusu şeyin mal edinilmesi, amaç dışında kullanılması, tüketilmesi şeklinde olabileceği gibi bir başkasına satılması, verilmesi şeklinde de gerçekleştirilebilir. Zimmet suçu icrai veya ihmali Bir davranışla gerçekleştirilebilir. Kamu görevlisinin mali kendi zimmetine geçirmesi şart değildir. Başkasının da zimmetine geçirebilir.
TCK’da düzenlenmiş olan zimmet suçunun faili kamu görevlisi olabilir. Diğer bir ifade ile özgü suç olarak düzenlenmiştir. Bankacılık kanunundaki zimmet suçunun failinin ise kamu görevlisi olması şart değildir.
Maddenin birinci fıkrasında ‘basit zimmet’ olarak adlandırılan suç düzenlenmiştir. İkinci fıkra da ihtilasen zimmet olarak da adlandırılan nitelikli zimmet düzenlenmiştir. Nitelikli zimmet de, suçun açığa çıkmasını önleyici hileli davranışlarla işlenmesi söz konusudur. Faili bu durumda hikeli davranışlarla suç delillerini ortaya çıkmasını önlemektedir. Esasen suç konusu mal kamu görevlisinin zilyetliğinin de olduğu için bunun zimmete geçirmek için Hileli davranışta bulunması da şart değildir. Faili aynı zamanda suç delillerini de gizlediği için daha ağır bir şekilde cezalandırılmaktadır. Örneğin memurun muhasebe hileleri yaparak parayı zimmetine geçirmesi nitelikli zimmeti oluşturur.
Maddenin son fıkrası nda ise ‘kullanma zimmeti’ düzenlenmektedir. Burada failin amacı suç konusu eşyayı mal edinme değildir. Ancak böyle bir kullanma malın tahsis amacına aykırı olduğu için failin cezalandırılmaktadır. Örneğin failin kamu kurumuna ait araba ile tatile çıkması, kullanma zimmetidir. Kullanma zimmetinde fail daha az cezalandırılır. Bu da zimmet suçu sayılacaktır.
TCK madde 249’da zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin az olması halinde verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirileceği hüküm altına alınmıştır. Değerin az olup olmadığı yargı merciilerinin takdirindedir.
Zimmet suçu için etkin pişmanlık öngörülmüştür. Zira TCK madde 248 e göre, soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın Üçte ikisi indirilir. Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen yade edilmesi veya Uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir. Görüldüğü üzere zimmet suçu üzerinde etkin pişmanlık cezasızlık değil, cezadan indirim nedenidir. Elbetteki failin etkin pişmanlıkdan yararlanabilmesi için zimmete geçirildiği mali aynen ya da etmesi veya Uğranılan zararı tamamen tazmin etmesi gerekir.
