Golan Tepeleri Nerede ve Stratejik Önemi Nedir?
Son günlerde Amerika Başkanı Donald Trump tarafından yapılan açıklama sonrasında Golan Tepeleri tekrar dünya gündemine geldi. Trump İsrail’in Golan Tepeleri üzerinde ki egemenliğinin artık tanınması gerektiği açıklaması ile büyük tepki topladı ve bu konu tekrar gündemde ki yerini aldı. Golan Tepeleri nerede sorusu da sorulmaya başlandı.
İsrail ile Suriye sınırında bulunan Golan Tepeleri ayrıca Lübnan ve Ürdün sınırlarında da bulunuyor. Bu haliyle de Golan Tepeleri jeopolitik olarak bu ülkeler için büyük önem taşıyor. İsrail bu tepeleri elinde tutarak komşuları ile arasında olan sınırın güvenliğini de elinde tutmakta ve bu anlamda da bir üstünlük sağlamaktadır.
Golan Tepelerinin Stratejik Önemi Nedir?
İsrail daha önce de belirttiğimiz gibi Golan tepelerini elinde tutarak komşuları ile arasında ki sınır güvenliğini sağlamanın yanında ayrıca İsrail su ihtiyacının da büyük bir kısmını bu bölgeden karşılamaktadır. Golan tepelerinde ki üstünlüğünü kaybederse su sıkıntısı yaşanan ülkede bu sıkıntının daha çok büyümesi de kaçınılmaz olacaktır. Golan tepelerinin stratejik önemi bu şekilde açıklanabilmektedir.
İsrail’in tepelerin önünde bulunan geniş araziye hakim olması açısından da bu işgal önem taşımaktadır. Bu tepeler için tarihte pek çok savaşlar olmuş ve tepelere hakim olan tarafın düzlükte yapılan savaşta üstünlük kazandığı görülmüştür.
Yahudilerin kutsal kitabında da pek çok kez Golan Tepelerinin adı geçmektedir. Bu nedenle de Yahudiler için dinsel bir anlamda taşımaktadır. Vatandaşları için çok önemli olan bu tepelerden de İsrail vazgeçmeyecek gibi görünmektedir.
Golan Tepeleri Aslında Hangi Ülkeye Ait?
Uzun yıllardır İsrail işgali altında olan Golan Tepeleri aslında uluslararası kanunlara göre Suriye toprakları olarak kabul edilmektedir. 1967 yılından bu yana da İsrail işgali altında bulunmaktadır.
1967 yılında Arap ülkelerinin kendi aralarında yaptıkları ve 6 gün sürdüğü içinde 6 gün savaşları olarak adlandırılan savaş sırasında İsrail Suriye sınırında bulunan Golan Tepelerini ve Mısır sınırında bulunan Sina yarımadasını ve Gazze’yi işgal etmiştir. O günden bu yana da İsrail ile bu ülkeler arasında işgali yüzünden sorun yaşanmaktadır.
Suriye ve Mısır İsrail’in işgal ettiği topraklar için uluslararası kurumlara başvurmuş ve topraklarını geri almaya çalışmışlardır ama bu çabaları sonuç vermediğinden 1973 yılında bu iki ülke İsril2e savaş açmışlardır. İsrail de yaşayan Yahudilerin kutsal günü olan Yom Kippur da başlayan savaş üç hafta boyunca sürmüştür. Savaşı İsrail kazanmış ve Golan tepelerini elinde tutmanın yanında Suriye’nin daha içlerine doğru ilerlemiştir. Her ne kadar yapılan girişimler ile bu savaşta aldığı toprakları bıraksa da Golan Tepelerinden çekilmeyi ret etmiştir.
Golan Tepelerini İsrail Ne Zaman İlhak Etti?
Suriye ve Mısır tarafından açılan savaşı kazanan İsrail tepelerde ki hakimiyetini devam ettirdi ve 19881 yılında da bu toprakları ilhak ettiğini açıkladı. Bu karar Suriye tarafından olduğu gibi tüm dünya tarafından da tepki ile karşılandı. İsrail ise bu tepkilere aldırmayarak kararından da vazgeçmedi.
İsrail ve Suriye arasında Golan Tepeleri için diplomatik görüşmeler ise 1999 yılında başladı. O dönemde İsrail başbakanı olan Ehud Barak ve Suriye dış işleri bakanı olan Faruk eş-Şara liderliğinde görüşmeler yapılmaya başlansa da bir sonuç alınamadı. Suriye İsrail’in Celile Gölü yakınında bulunan su kaynağının paylaşılamaması görüşmelerin tıkanmasına neden oldu. Suriye bu kaynağın kendisinde kalmasını isterken İsrail ise kendi için büyük önem taşıyan bu su kaynağından vazgeçmedi.
2009 yılında İsrail Başbakanı Netanyahu bütün dünyanın tepkisini çeken bir açıklama yaptı. Bu konuda sert bir politika uygulayacaklarını ve asla Golan Tepelerinden vazgeçmeyeceklerini açıkladı
2011 yılında Suriye’de iç savaşın başlamasının ardından da Golan tepeleri sorunu için diplomatik görüşmelerin yapılması imkansız bir hale geldi ve İsrail, Suriye tarafından top atışı yapıldığını iddia ederek kendi de top atışı yapmaya başladı.
2016 yılına geldiğimizde İsrail başbakanı Netanyahu tüm dünyaya Golan Tepelerini İsrail toprağı olarak tanımaları çağrısında bulundu ama bu çağrısı tepkilere yol açtı ve hiçbir ülke bu çağrıya olumlu yanıt vermedi
Bu durum 2019 yılında Amerika başkanı Trupm’ın İsrail’in çağrısına uyarak Golan Tepelerinin İsrail toprağı olduğunu kabul etmesi ve ardından da dünyaya bu konuda çağrı yapmasıyla değişmiş oldu ve Golan Tepelerinin İsrail toprağı olduğu resmen bir ülke tarafından tanınmış oldu.
Golan Tepelerinde Hangi Halk Yaşıyor?
İsrail işgali altında olan Golan Tepelerinde 25 bin kişi civarında Suriyeli Dürzi Araplar yaşamaktadır. Bu halkın yaşadığı topraklar İsrail tarafından işgal edilmesine rağmen evlerini terk etmemiş ve burada yaşamaya devam etmişlerdir. Ayrıca İsrail de buraya 30 noktada Yahudiler için yerleşim yerleri oluşturmuş ve burayı Yahudi vatandaşlarının yerleşim yeri yapmıştır.
İsrail Golan Tepelerini aldıktan sonra Suriyeli Dürzi Araplara vatandaşlık vermek istemiştir ama Dürzi Araplar bunu ret etmişlerdir.1981 yılında verilen ilhak kararının ardından 1982 yılında Dürzilere vatandaşlık vermek isteyince toplu olarak gösteriler yapmışlar ve İsrail’in bu karardan geri adım atmasını sağlamışlardır.
İsrail vatandaşı olmayı kabul etmeyen Dürzilere vatansızlara verilen bir belge verilmiştir ve bu belge ile İsrail’e ve Suriye’ye girip çıkabilmektedirler. Dürziler ayrıca İsrail üniversitelerine gitmeyi kabul etmedikleri gibi köylerinde de hala kendi kültürlerini devam ettirmekte ve kendilerini Suriye vatandaşı olarak görmektedirler.
Dürzi Araplar da bu işgalin bitmesini istemektedirler ve kendilerini hala Suriye vatandaşı olarak görmektedirler. Bu halk 19881 yılında bölgeye Birleşmiş Milletler Barış Gücünün yerleşmesinden sonra Suriye tarafına rahatça girip çıkabiliyorlardı ama 2011 yılında Barış Gücü bu bölgeden çekilmiş ve Dürzi Araplar da bu haklarından mahrum kalmışlardır.
İsrail Golan Tepelerinden Neden Vazgeçmiyor?
Arap yarımadasında yer alan bütün ülkelerin su sorunu olduğu bir gerçek bu nedenle de su kaynaklarının olduğu Golan Tepeleri de İsrail için büyük önem taşımaktadır. Burada bulunan zengin su kaynakları da İsrail’in su sorununun çözülmesinde büyük katkı sağlamaktadır. Golan Tepelerinin İsrail için önemi de bu şekilde güvenlik kadar ayrıca su açısından da olmaktadır.
İsrail için bu kadar önemli olan Golan Tepelerinde olan işgalinin hiçbir şekilde sonuçlanmayacağı anlamına gelmektedir. İsrail bu toprakları elinde tutarak hem yayılmacı politikasını sürdürmekte hem de Suriye, Ürdün ve Lübnan ile arasında sınır oluşturan bu tepeleri elinde tutarak onlara karşı bir üstünlük sağlamaktadır. O ülkelerden kendine doğru gelebilecek saldırılar için de bir engel oluşturmaktadır.
Golan Tepelerinde Son Durum
Tarih boyunca büyük önem taşımış ve Yahudiler için dinsel olarak da önem taşımakta olan Golan Tepeleri ile ilgili olumlu gelişmelerin yaşanması pek mümkün gibi görünmemektedir. İsrail hukuksuz olarak işgal etmiş olduğu bu topraklardan vazgeçmemeye kararlı bir duruş sergilemektedir. Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kurumlar ise İsrail’in bu kararını tanımamakta kararlı görünmektedirler.
Amerika’nın bu konuda İsrail’e verdiği destek ise başkan Trump’ın verdiği doğru olmayan ve kendi halkı tarafından da onaylanmayan bir karar olarak yorumlanmaktadır. Yaklaşan Amerika seçimlerinin de Trump’ın bu kararında etkili olduğu düşünülmektedir. Golan tepelerinde son durum bu ve Türkiye‘de İsrail’in bu hukuksuz işgaline karşı çıkmaya devam etmektedir.
