İhtiyaç Akçesi Nedir?

İhtiyaç akçesi, kurumların ya da şirketlerin beklenmedik durumlara karşı, hazırda beklettiği ihtiyaç fazlası likiditeye verilen isimdir. İhtiyaç akçesi kısaca nedir?

İhtiyaç akçesi, bir işletmede yıl sonu veya dönem sonunda elde edilen, kar payı olarak dağıtılmayan, şirket tüzüğü ve yönetmelikler çerçevesinde alıkonulan, şirket tarafından çeşitli amaçlarla kullanılmak üzere ayrılmış olan para ya da likiditeye verilen isimdir. İhtiyaç akçesi iki kısma ayrılmaktadır:

1-) Zorunlu Yedek Akçeler
2-) İsteğe Bağlı Yedek Akçeler

Zorunlu Akçeler

Ana sermayenin bütünlenmesine katkı sağlamak amacıyla ticaret kanununa göre ayrılması zorunlu kılınan yedek akçelerdir. Şirketler ya da kurumlar, bu akçeleri ayırmak zorundadırlar.

İsteğe Bağlı Yedek Akçeler

İsteğe bağlı yedek akçeler ise zorunlu akçelerden farklı olarak belirli bir kanun çerçevesinde şirketlerin ya da kurumların ayırması gerekmeyen yedek akçedir. İşletme Genel Kurulu tarafından şirketlerin istikrarlı şekilde kar paylarını dağıtmasına katkı sağlamak ve şirketin gelişim ve büyümesi gerçekleştirmek için ayrılırlar.

Vakıflar Yönetmeliği’nin 54/1 maddesi gereğince mazbut vakıfların brüt gelirlerinden %15 oranında ihtiyaç akçesi alınır.

İhtiyaç akçesi aynı zamanda, Türk Ticaret Kanunu’nun 521/523’üncü maddelerince düzenlenmiştir.

Şirketler kanunen ayırmış oldukları ihtiyaç akçelerinin yanı sıra isteğe bağlı akçe de ayırabilirler. Bu, şirketin İşletme Genel Kurulu tarafından belirlenir.

İhtiyaç Akçesi ve Varlık Fonu

Devletlerin dış ticaret rakamlarında fazla vermesi ve devletin ileride maddi açıdan sıkıntı yaşamaması için yine devletler tarafından oluşturulan “varlık fonu” ile paralel bir uygulama örneği olan ihtiyaç akçesi, içeriği ile Varlık Fonu’na benzemektedir.

İhtiyaç akçesinde güdülen temel amaç, şirketin ileride yaşaması muhtemel krizleri atlatmak için hasırda “likidite” bekletmektir. İleride meydana gelebilecek bir olay için, şirketlerin şimdiden yatırım yapması “ihtiyaç akçesi” olarak adlandırılır.

İhtiyaç akçesi kısaca kurumların geleceğe yönelik bir faaliyeti olup kurumların ya da şirketlerin beklenmedik durumlara karşı, hazırda beklettiği ihtiyaç fazlası likiditeye verilen isimdir.