İslamiyet Öncesi Türk Devletleri’nde Mimari

İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimari, tıpkı müzik, edebiyat, dokumacılık, madencilik, bilim-eğitim, heykelcilik gibi alanlar gibi fazla gelişim gösterememiştir. İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimarinin gelişim gösterememesinde önemli olan faktör, Türklerin göçebe bir yaşam biçimini benimsemesi olmuştur. Öte yandan İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde az da olsa gelişen mimari, etkileşimden tamamen uzak ve bulunulan coğrafyanın şartlarına göre şekillenmiştir. Daha önceki yazılarımızda İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde heykelcilik ve İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde yaşanan önemli siyasi ve sosyal olaylardan söz etmiştik. Bu yazımızda ise kısaca İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimariden söz edeceğiz. Kısaca İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimari. 

İslamiyet Öncesi Türk Devletleri’nde Mimari 

İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimari, özellikle Uygurlar ile gelişim göstermiştir. Tıpkı diğer sanat dallarının yanı sıra mimari, bilim-eğitim gibi konularda da Uygurların diğer Türk devletlerine karşı bariz bir üstünlüğü bulunmaktadır. 

Ayrıca İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde mimari, etkileşimden uzak ve kendi kendine yeten bir mimari tiplemesidir. Estetikten yoksun olan bu eserler daha çok ihtiyaçlara göre yapılmıştır. 

Köktürklerle süregelen anıt-mezar geleneği, Uygurların yerleşik hayata geçmesinin ardından kubbeli hale gelmiştir. Kubbeye geçişteki esin kaynağı ise çadırdır. 

Öte yandan Uygurlar, Stupa (Ediz Ev) adını verdikleri kubbeli tapınaklarda duvar ile kubbe arasında bağlantıyı sağlamak amacıyla üçgen biçimler kullanmıştır. Bu biçimler daha sonraki dönemlerde “Türk üçgeni” olarak isimlendirilmiştir. 

Uygurlar, mabet (ibadet edilen yer) duvarlarını yoğun bir fresko tekniği kullanarak inşa etmiş ve bu duvarlara dini anlamları olan resim ve sembollerle bezedikleri için “bezeklik” adını vermişlerdir. 

Daha önceki yazılarımızda İslamiyet öncesi Türk Devletleri’nde heykelcilikten söz etmiştik. Hepsi ve daha fazlası için Türk Devletleri Tarihi kategorisine tıklayın.