Kimyasal Tortul Kayaçlar Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Kimyasal tortul kayaçlar nedir? Kimyasal tortul kayaçların özellikleri nelerdir? Daha önceki yazılarımızda organik tortul kayaçların özelliklerinden ve diğer coğrafi terimlerden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise kısaca kimyasal tortul kayaçlardan ve kimyasal tortul kayaçların özelliklerinden bahsedeceğiz.
Kimyasal Tortul Kayaçlar Nedir?
Kimyasal tortul kayaçlar, su içinde eriyik halde bulunan maddelerin çökelmesi sonucunda meydana gelir. Kireçtaşı;
- Göllerde
- Denizlerde ve
- Yeraltı sularında
Yaygın olarak bulunan kireç maddesinin çökelmesi ve sertleşmesi sonucu oluşmaktadır. Kimyasal tortul kayaçlar arasında yer alan;
- Jips
- Anhidrit
- Kayatuzu
Gibi maddeler ise evaporit havzalarında ve kurak iklim şartları altında suların uzun bir süre buharlaşması sonucu meydana gelir.
Kimyasal tortul kayaçlar suya temas edince kolayca çözülürler. Bu nedenden ötürü nemli ve sıcak iklim şartları altında, kimyasal tortul kayaçların bulunduğu alanlarda;
- Lapya
- Dolin
- Uvala
- Polye
Gibi karstik şekiller meydana gelmiştir. Kimyasal tortul kayaçlar kısaca şöyledir:
1. Kalker: Bir diğer ismiyle kireç taşı olan bu maddede %90’dan fazla kalsiyum karbonat bulunur.
2. Dolomitler: Bu mineral %90 oranında MgCO(3) ve %10 oranında CaCO(3) kapsayan taşlara verilen isimdir.
3. Marn: %35 ile %65 oranında kil bulunan kireçtaşılarına “marn” adı verilmektedir.
4. Traverten: Karbonatlı kaynak suları tarafından depolanan ve yer yer tabakalanma sunan karbonatlara “traverten” adı verilmektedir.
5. Evaporitler: Tuz miktarının bol olduğu deniz ve göllerdeki suyun buharlaşması sonucu meydana gelen taşlara verilen isimdir.
6. Anhidrid ve Jips (Alçıtaşı): Evaporid şartlarının uygun olduğu sığ sularda oluşan taşlara verilen isimdir.
7. Kaya Tuzu: Kuyu hidrojen gazı içeren bir ortamda, sodyum klor gazı ile tepkimeye bırakılması sonucunda meydana gelen bir taştır.
