Lübnan’da Filistinli Grupların Rolü
Lübnan’da 1975 yılında başlayan iç savaşta süreç içerisinde birçok grubun çatışmalara dahil olduğu görülmüştür. Daha önce de bahsedildiği gibi iç savaşın başlangıcı kabul edilen olaylarda Filistinli grupların etkisi oldukça önemli yer kaplamaktadır. 1948 ve 1967 ve 1970 yıllarındaki gelişmeler neticesinde Lübnan’a yerleşen Filistinlilerin Lübnan iç siyasetindeki çıkar çatışmalarının bir parçası haline gelmesiyle birlikte Lübnan İç Savaşı’nın sorumluları olarak Filistinlilerin gösterilmesi sonucu meydana çıkmıştır.
Lübnan’da Filistinli mülteciler, siyasi deneyi bozmalarından endişe edilmesi nedeniyle vatandaşlık verilmeden mülteci kamplarında yaşamlarını devam ettirmişlerdir. Lübnan hükümetinden Filistinlilere karşı bir görülmüş olsa da Lübnan’daki Müslüman ve Dürzi siyasi gruplarla halk Filistinlileri desteklemiştir.
Çoğunlukla Lübnan’ın güneyinde görülen Filistinli nüfus, burada İsrail’le karşılıklı saldırıların yaşanmasına zemin hazırlamıştır. İç savaş sürecinde Filistinli grupların faaliyetlerine genel olarak bakılacak olursa silahlı direniş örgütü olan Filistin Kurtuluş Örgütü’nün ilk başta iç savaşın aktörlerinden biri olduğu görülmekte, daha sonra savaştan çekildiğini bildirdiği bilinmektedir. 1978 yılında İsrail’in Lübnan’ı işgal etmesiyle birlikte Filistin Kurtuluş Örgütü yoğun bir saldırıyla karşı karşıya kalmış, İsrail’in şiddetli saldırıları neticesinde örgüt kendisini askeri açıdan geliştirme yönünde girişimler gerçekleştirmiştir. İç savaş esnasında 1982 yılı Lübnan’daki Filistinliler için oldukça büyük öneme sahip olayların yaşandığı bir yıl olarak görülmektedir. 1982 yılına gelindiğinde İsrail, Lübnan’a geniş çaplı bir askeri müdahale gerçekleştirmiş, başkent Beyrut’a kadar girmiştir. Filistinli gruplara karşı yoğun şiddetli saldırılar görülmüştür. Aynı yıl Filistin Kurtuluş Örgütü’nün 1970 yılında Ürdün’de yaşanan “Kara Eylül” olaylarından sonran Lübnan’a taşınan merkezinin Tunus’a taşındığı görülmüştür. Güney Lübnan’da ve Beyrut’ta Filistin Kurtuluş Örgütü’nün etkinliğinin azaldığı görülmüştür.
1982 yılında yaşanan bir diğer önemli ve iç savaş esnasından Lübnan’da Filistinli mültecilerin durumuna dair önemli bilgiler veren olay mülteci kamplarına yönelik gerçekleşen katliamlardır. 16-17 Eylül 1982’de Hristiyan milisler, Sabra ve Şatilla mülteci kamplarına oldukça şiddetli olan saldırılar düzenlemiş ve Filistinli mültecilerin ölümüne neden olmuştur. Filistinli mülteciler Lübnan’a yerleştiğinde 17 tane olarak bilinen mülteci kamplarından 4 tanesi iç savaş sonrasında tamamen yok olmuştur (Andırırbu, 2022). 1985-1987 yılları arasında mülteci kamplarında “kamplar savaşı” olarak bilinen çatışmalar yaşanmış, EMEL Partisi başta olmak üzere silahlı Şii Müslüman gruplarla Filistinliler arasında çatışmalar görülmüştür.
