Osman Turan Kimdir? Hayatı? Eserleri? Görüşleri?
Osman Turan (1914, Çaykara, Trabzon – 17 Ocak 1978, İstanbul), Türk tarih profesörü, akademisyen ve siyasetçi olarak önemli bir kişilikti. Özellikle Selçuklu İmparatorluğu hakkında yaptığı detaylı incelemeler ve araştırmalar ile bilinir. Bu çalışmaları, uluslararası tarih camiasında tanınmasını sağlamış ve İslam Ansiklopedisi gibi kaynaklarda da yayınlanmıştır. Turan, Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı Soğanlı köyünde doğdu. Eğitim hayatına Çaykara’da başlayıp Ankara’da tamamladı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nden mezun olduktan sonra doktora çalışmalarına başladı. Oniki Hayvanlı Türk Takvimi adlı teziyle doktora derecesini aldı. 1944’te doçent, 1951’de ise profesör unvanı aldı. Türk-İslam Tarihi dersleri verdi.
Aynı zamanda siyasi bir kariyere de sahip olan Turan, 1954’te Demokrat Parti’den Trabzon milletvekili seçildi. Ancak 27 Mayıs 1960 Darbesi sonrası Yassıada’da 17 ay hapis yattı. Sonraki yıllarda Adalet Partisi’nden milletvekili seçilse de siyaseti 1969’da bıraktı. 1972’de profesörlükten emekli oldu ve 17 Ocak 1978’de vefat etti. Osman Turan, geniş bir dil bilgisi yelpazesi ile tanınıyordu; İngilizce, Fransızca, Arapça ve Farsça biliyordu. Türk Ocakları Genel Merkezi’nde etkili bir rol oynadı ve Türk Yurdu Mecmuası’nı önemli bir fikir dergisi haline getirdi. Yakın çevresi onu “Ciddi ilim adamı formasyonu, sağlam karakteri, yüksek medeni cesareti, doğruluğu ve açık sözlülüğü, Türklükle ilgili geniş ve sağlam bilgisi, etkili kalemi ile tanınmış bir ilim adamı” olarak tanımlıyordu.
Eserleri
- 1941 – Oniki Hayvanlı Türk Takvimi (Doktora Tezi)
- 1944 – Orta Zaman Türk Devletlerinde Türkçe Unvanlar (Doçentlik Tezi)
- 1944 – Müsâmeretü’l-Ahbâr (Moğollar Zamanında Türkiye Selçukluları Tarihi) (Tercüme)
- 1953 – Tarihi Kronolojinin Esasları (Tercüme)
- 1954 – İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihi Takvimler
- 1958 – Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar Metin, Tercüme ve Araştırmalar
- 1964 – Türkiye’de Manevi Buhran Din ve Laiklik
- 1964 – Kızıl Tehlike (M.Şevket Eygi ve Peyami Safa ile beraber)
- 1964 – Türkiye’de Komünizmin Kaynakları
- 1964 – Türkiye’de Komünizm Kaynakları ve Kültür İhtilali İlaveli
- 1965 – Selçuklular Tarihi ve Türk – İslam Medeniyeti
- 1968 – Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi
- 1969 – Türkiye’de Siyasi Buhranın Kaynakları
- 1971 – Selçuklular ve İslamiyet
- 1971 – Selçuklular Zamanında Türkiye
- 1973 – Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi
- 1973 – Türkler Anadolu’da
- 1980 – Tarih Akışı İçinde Din ve Medeniyet
- 1980 – Vatanda Gurbet
- 2010 – Makaleler (Haz. Doç. Dr. Altan Çetin ve Bilal Koç) (Selçuklu Tarihi Araştırmaları adlı ile 2014’te tekrar basıldı)
- 2014 – “Kunlar ve Eski Türkler” (Haz. Doç. Dr. Altan Çetin ve Bilal Koç)
kaynakça:
- tr.wikipedia.org, erişim tarihi: 21 Ağustos 2023
