Tecrübe, Empati ve Önyargı Üzerine

İçlerinde yaşadıklarını yaşasa çıldıracak, görse kaldıramayacak, hissetse kaldıramayacak insanlar vardı. Fakat bu insanlar ne yaşadıklarını yaşamaya ne gördüklerini görmeye ne de hissettiklerini hissetmeye dayanabilecek güce sahiplerdi.

Bazı insanlar böyleydi işte. Sizin ne yaşadığınız, neleri atlattığınız ve ne durumda olduğunuz onlar için bir sohbet meclisinde ‘işte’ diye geçiştirilebilecek hallerdi. Empati yeteneğinden mahrum olan bu insanlar sıkça bilmedikleri bir konu hakkında konuşur, bir insan için rahatlıkla hüküm verebilirlerdi. Halbuki bazı insanlar, diğer insanlardan daha çok şey yaşamış olabilirlerdi. Ve daha çok şey görmüş, hissetmiş olabilirlerdi.

Karar anlarından hemen sonra yağmur sonrası çıkan solucanlar gibi insanın başına üşüşen bu topluluk, aslında kararların yanlış olduğu hakkında birşeyler bilmezler. Sadece kararın zıttının daha iyi olacağını söylerler her durumda daha da yanlış olsa.

Ne gariptir ki insan hep bir başkasının yaşadıklarını kendi yaşamayınca anlamıyor daha doğrusu anlayamıyor. Deneyimlenmek ve tecrübe edinmek her zaman için bir şeyi ya da bir olguyu en iyi şekilde öğrenme yöntemidir. Bir musibet bin nasihatten iyidir sözü tecelli buluyor bu olay karşısında. Tecrübe bambaşka bir şey; duygusal olarak da zihinsel olarak da bir duruma farklı bakmak, iyi kavramaktır çoğu zaman. Yaşla alakalı mıdır? Ne kadar kabul etmek istemesem de doğrudan yaşla ilişkili bir durumdur.
Fakat bunu değiştiremiyoruz çoğu zaman. Yani bir kişinin ne hissettiğini ne düşündüğünü ya da ne yaptığını her zaman için kendi gözümüzle değerlendiriyoruz. Her ne şekilde ve surette eğitimden geçsek de eğitim, bu durumu engelleyemiyor. Ve insan her defasında bir kişi hakkında hüküm verirken önce kendi akli değer ve birikimleri ile hüküm veriyor. Bunu değiştirecek olan da yine insanın ta kendisidir fakat çevre koşulları ve eğitimin kalitesi en büyük etkendir bu süreçte. Başarabilmek marifettir ve bunu başarabilen toplumlarda gelişme her yönden sağlanır.