Vandalizm Nedir?
Vandalizm, vandalism, vandalismus. Türkçede ”tahripçilik” anlamına gelen Vandalizmin kökeni 4. ve 5. yüzyıllara dayanmaktadır. Vandalizm, 4. ve 5. yüzyıl Avrupa’sında Batı Avrupa’yı istila eden, çevrelerine verdikleri zararlarıyla ün salan ve MS. 45 yılında Roma’yı yağmalayan Doğu Almanya kökenli Vandallar’dan gelmektedir.
Vandalizm genel çerçevede kamu veya özel mallara zarar vermek, anlamsız yıkıma sebep olmak ve saldırgan davranışlar sergilemek olarak tanımlanmaktadır. Bu davranışa vandalizm, tutum ve davranışlarını benimseyen kişilere ise ”vandal” denmektedir. Vandalizm sosyal bilimlerde ilk kez Fransız yazar Abbê Grêgorie tarafından 1794 tarihinde Paris’te düzenlenen bir toplantıda kullanılmıştır. Süreç olarak incelediğimizde, ilerleyen zamanlarda vandalizm, bireylerin tarihi eserlere zarar vermesi ve onları tahrip etmesi anlamında kullanılmıştır.
Vandalizm, günümüzde de geçmişteki anlamına paralellik gösteren bir doğrultudadır. Kamusal alanlara müdahale ve kamusal alanlara yönelik tahrip, günümüzde vandalizmi hukuki bir sorunsala ve suça dönüştürmüştür. Bu çerçevede vandalizmin boyutları sadece yakmak, yıkmak, yağmalamak, anlamsız yıkıma sebep olmak veya tahrip etmek değil, kirletmek, boyamak ve kazımak olarak da karşımıza çıkmaktadır. Günümüzün en tartışılan noktalarından olan grafiti, hip-hop müzik, dövme veya piercingler de yine vandalizmin sorunlu alanlarındandır.
Yapılan bazı araştırmalar vandalizmin nasıl ortaya çıktığı konusuna ışık tutmuş, yapılan bu araştırmalar neticesinde vandalizmin daha çok çevresel koşullardan etkilendiği konusunda uzlaşıya varılmıştır. Buna göre vandalizme yönelen birey, içinde yaşadığı elverişsiz çevresel koşulları değiştirmeye ve bunun doğal bir sonucu olarak baş kaldırmaya eğilimlidir. Başkaldırı ve değiştirme çabaları ise bireyin en başta, içinde yaşadığı mekandan başlamaktadır. Bu bağlamda bireyin içinde yaşadığı çevre-mekan ikileminde yer alan düzensizlik ve tasarımın, bireylerin mutluluğu açısından son derece önemli olduğu belirtilmiştir. Yine bu açıdan baktığımız zaman vandalizmin kökeninde zararlı faaliyetler barındırmadığını, aksine birey için yararlı birtakım faaliyetler olduğu vurgusu yapılmıştır. Vandalizmin ön gördüğü tahribat ve iyileştirmelerin de böylece denetim altına alınabileceği ifade edilmiştir.
