Tarih

Mervaniler

Mervaniler, On ve On birinci yüzyıllarda şimdiki Güneydoğu bölgesinde Diyarbakır merkezli kurulan bir Kürt hanedanıdır. Yaklaşık yüz yıl hüküm süren bu hanedan hakkında elde edilen bilgiler daha çok başkalarının onlar hakkında yazmış olduğu kaynaklardan oluşmaktadır.

Kurucusu Ebu Abdullah El-Hüseyin Bin Dostek El-Bad’tır. Şimdiki Diyarbakır topraklarının kuzeyinde Kulp ve Bitlis Dağları arasında yaşamış olduğu rivayet edilir. Zamanla çevresinde toparlanan beylerle birlikte iyice güçlenmiş ve sınırlarını genişletme çabasına girmiştir. Bad il olarak Erciş ve Ahlat’ı ele geçirdi. Daha sonra sınırlarını Diyarbakır’ın tamamı, Silvan ve Nusaybin’i alacak kadar genişletti. Ve en sonunda Musul’u ele geçirdi. Bir süre sonra burada tutunamayan Bad, geri çekilmek zorunda kaldı. Bad’dan sonra hanedan çalkantılarla ve iç karışıklarla boğuştu. Bad, Musul’u elinde bulunduran Hamdanilerle 991 yılında bir muharebeye girişti ve Midyat yakınlarında öldürüldü. Yerine kız kardeşinin oğlu olan Hasan bin Mervan geçti. Geçer geçmez Abbasi Halifesine bağlılığını bildirdi.

Dayısı Bad’ın ölümü sonrasında Hasan bin Mervan, dul kalan karısı ile evlendi. (Bu durum hanedanın Kürt olduğuna dair ciddi bir kanıttır.) Dayısının ölümünden 6 sene sonra Hasan bin Mervan da Diyarbakır’da öldü. Ölünce yerine kardeşi olan Said bin Mervan hanedanın başına geçti.

Mervaniler, Anadolu’nun Türk yurdu olmasında etkili olan Malazgirt Savaşı’nda Türklere büyük destek oldular. Mervaniler bu savaşta Selçuklu ordusuna hemen hemen 10.000 kişilik bir ordu ile takviye yapmışlar ve savaşın kazanılmasında etkili olmuşlardır. Müslüman Selçuklularla beraber Bizans’a ağır bir yenilgi yaşatan Mervaniler bir süre sonra Selçuklu tarafından ortadan kaldırıldılar. Mervanilerin kayıtlarda geçen  son hükümdarı Mansur’dur. Mansur ise sürgüne gönderildiği Cizre topraklarında, 1096 yılında ölmüştür. Mervanilerin en önemli ve en bilinen hükümdarı Nasruddevle’dir. 60 yıl hükümdarlık yapmıştır. 365 cariyesi olduğu da yine rivayet edilenler arasındadır.

Mervaniler bulundukları coğrafyada Sünniliğin Şafi mezhebinin güçlü temsilcileri oldular. Mervaniler kısa bir ömür sürmelerine rağmen devlet olarak aslında büyük bir iş yapmıştır. Selçuklulara Anadolu’nun kapılarını açmasına yardımcı olmaları büyük bir olaydı fakat Selçukluların daha sonra Mervani hanedanlığın son vermelerinin sebepleri kaynaklarda ifade edilmeyen bilgiler arasında.

2 thoughts on “Mervaniler

  • alaaddin

    kürt devleti diye yazmış arkadaş ben hiç bir kürtün arap ismi kullandığını duymadım , tarihi bilinmeyen bir topluluğa tarih uydurma gayretinden başka bişey değil.

    Yanıtla
    • tozlumikrofon

      tarihte Kürt bir etnisiteye dayandığı iddia edilen birçok Kürt devleti zikrediliyor ancak bunların dediğiniz gibi akademik bir altyapısı yok. Daha detaylı açıklamalara muhtaç, eksik birçok nokta var.

      Yanıtla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.