Mevali Politikası

Dört Halife devrinden sonra başa geçen Emevilerin Arap olmayan Müslümanlara ve diğer inanıştaki milletlere uyguladığı politikanın adıdır. Arapların Emevi Devleti sınırları içerisinde yaşayan Süryani,Nasturi,Pers,Türk,Rum ve Arami gibi diğer ırklardan üstün olduğunu savunan bu görüşte Arap olmayan diğer kavimler bürokrasi ve yönetim kadrolarında kesinlikle görev yapamazdı.

Emevi milliyetçiliğinin ne kadar faşist ve ‘ayrılıkçı’ olduğunun en bariz örneği olan bu politika gereği ‘mevaliden’ haraç alınırdı.Aynı zamanda Mevali kelimesi “köle”anlamına da gelmektedir.Diğer bir deyişle Emevi Devleti’nde Arap olmayan diğer kavimler ve topluluklar ikinci sınıf insan muamelesine tabi tutuluyordu.
Emeviler bu tutuma sahip olmalarına rağmen dönemlerinde hakimiyet altındaki diğer kavimlerin çoğu İslam’ı kabul etmemişlerdir. Aynı zamanda Kuteybe bin Müslim zamanında Türgişlerle savaş yapılmış ve Türgişler İslam’ı kabul etmemiştir.Daha sonra Abbasi Devleti’nin bu politikayı terk etmesi sonucunda ise bir Türk devleti olan Karahanlılar İslam seçmiştir.
Abbasilerin iktidara gelmesi ile birlikte çevre ve toplumun iktidarı temsil etmesi güç kazanmıştır.Ümmetçilik politikasının da etkisiyle beraber Abbasi devleti daha evrensel bir toplum ve medeniyetin temellerini atmış,bilim ve teknoloji;edebiyat ve kültür alanında Emevilerden daha ileri bir seviyede olmuşlardır.