Tetrik Nedir?
Tetrik, Türkleştirme. İttihat ve Terakki Partisinin özellikle Suriye, Mısır ve Ortadoğu’da yaptığı Türkleştirme faaliyetlerinin genel adı.
Kelimenin kökeni Arapçadır. Memlüklüler tarihte Araplar tarafından “Devlet-ül Etrak” olarak biliniyordu. Devlet-ül Etrak, Türklerin Devleti anlamına gelir.
XX. Yüzyılın başlarında 31 Mart Ayaklanması ile iktidara gelen İttihat ve Terakki Partisi, iç karışıklıklar ve ayrılıkçı ayaklanmalar içinde olan Arapları Türkleştirme faaliyetlerine başladı. Cemal Paşa’nın Şam Valiliği, İttihat ve Terakki yönetiminin Tetrik politikasının önemli bir parçasıdır.
Osmanlı Devleti’ni parçalanmaktan kurtarmak amacıyla ortaya atılan bu politika, Osmanlı Devleti’nin Yavuz’dan beri hükmettiği toprakları kısa bir süre içinde kaybetmesine sebep oldu.
Osmanlı Devleti’ne olan nefreti iyice körükleyen Tetrik Politikası, Fransız İhtilali’nden etkilenen Arapların Osmanlı’ya ihanet etmesine neden oldu. İhanetin altını kazıdığımızda ihanetin haklı sebepleri vardı.
Kral Abdullah, “Biz Osmanlı’ya Neden İsyan Ettik?” adlı kitabında Tetrik Politikasından şöyle bahseder;
Anayasal yönetime geçen Türkler, diğer unsurların yapısını bozmak ve kendi yönetimleri için tehlike olacak şeyleri bertaraf etmek maksadıyla bir Türkleştirme (tetrik) politikası izlemeye başladılar. Türkler bunu yaparken, İmparatorlukta İslam’ı kabul eden diğer unsurların kendilerinden kalabalık olduklarını fark etmişlerdi.
Bundan sonra her millet içinde çeşitli partiler ve kulüpler kurularak hak talebi için mücadele başladı. Osmanlı meclis seçimlerinde sadece Türk ve İttihatçı olanların seçilmesi için Türklerin İttihat ve Terakki Fırkası baskı uyguladı. Bu baskılar sonucunda Araplar ve imparatorluğu meydana getiren diğer milletler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını anladılar. Arnavutluk’ta, Durzi dağlarında ve Kerek’te ayaklanmalar çıktı.
Bu ayaklanmaların en büyüğü Mısır’daki Urabi (Arabi) Paşa Ayaklanmasıdır.
