Diyalektik Materyalizm Nedir?

Marx’ın materyalist yaklaşımı temelde Hegel tarafından geliştirilen diyalektik düşünceye dayanmaktadır. Klasik Alman felsefe geleneği içinde yer alan Hegel’in idealist diyalektiğine Marx tarafından materyalist bir içerik kazandırılmıştır. Diyalektiğin tanımına göre evrende her şey her nesne sürekli bir hareket, oluşum ve değişim içindedir. Evrenin temel yasası çatışma ve çelişmedir. Hegel’e göre ise diyalektik “karşılıklı ilişkiler olgusunu ya da etki-tepki sürecini içermektedir”. Evrende her nesne ve varlık kendi içinde negatifini, kendi karşıtını ve çelişkisini içermektedir (Ergun, 1982, s.136). Diyalektiğin birbiriyle ilişkili ve birbirinden ayrılmaz dört yasası bulunmaktadır: Bunlar; bütünlük yasası, çelişme yasası, hareket yasası ve nitel değişme yasasıdır. Marx, Hegel’in diyalektik yaklaşımını benimsemiş, ancak onu değiştirerek farklı bir şekilde ele almıştır. Marx diyalektiği, Hegel gibi tarihi idealist açıdan değil; materyalist açıdan kavramak için kullanmıştır. Sonuç olarak, Marx tarafından Hegel’in idealist diyalektiği, maddeyi düşünceden değil; düşünceyi maddeden üreten maddeci bir diyalektiğe dönüştürülmüştür (Tolan, 1996, s.18).

Kaynakça

• Ergun, D. (1982) Sosyoloji ve Tarih, İstanbul: Der Yayınları
• Tolan, B. (1996) Toplum Bilimlerine Giriş, Ankara: Murat ve Adım Yayıncılık